Zakażenia
Zakażenie miejsca operowanego – postępowanie
lek. Dominika Pupka1,2
lek. Tomasz Sawicki3
lek. Julita Sikora4
prof. dr hab. n. med. Artur Pupka5
Mimo przestrzegania zasad jałowego postępowania i stosowania antybiotyków praktycznie na każdym oddziale chirurgicznym zdarzają się zakażenia ran drobnoustrojami. Infekcja miejsca operowanego to jedno z najczęstszych i najpoważniejszych powikłań współczesnej chirurgii.
Wprowadzenie
Zakażenie miejsca operowanego może być przyczyną dolegliwości i dyskomfortu, znacznie wydłużać pobyt chorego w szpitalu, a nawet zniweczyć efekt leczniczy zabiegu. W zależności od lokalizacji wyróżnia się zakażenia: powierzchowne – obejmujące skórę i tkankę podskórną, do powięzi; głębokie – poniżej powięzi, ale niedrążące wewnątrz jam ciała; narządowe – w obrębie danego narządu lub w miejscu po jego resekcji.
Źródła i drogi zakażeń
Źródłami zakażenia pacjenta mogą być otoczenie szpitalne, czyli personel medyczny, sprzęt, aparatura i inni chorzy, oraz osoby go odwiedzające. Wśród wielu sposobów szerzenia się zakażeń, takich jak: droga kropelkowa, pokarmowa i kontaktowa, najważniejsza w pracy chirurga jest droga krwionośna. Do infekcji może dojść zarówno podczas drobnych zabiegów, jak i w trakcie rozległych operacji.
Epidemiologia
Częstotliwość zakażeń miejsca operowanego zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju zabiegu i ośrodka, w którym jest on wykonywany. Szacuje się, że problem ten dotyczy około 2-7% operacji.1 Śmiertelność z powodu zakażeń miejsca operowanego wynosi około 2-4%.
Z badań wynika, że można uniknąć około 55% przypadków zakażenia miejsca operowanego, przestrzegając odpowiednich procedur.2
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka związane z postępowaniem leczniczym (bezpośrednio z zabiegiem) są najłatwiejsze do wyeliminowania. Należą do nich między innymi: nieodpowiednie przygotowanie miejsca operowanego czy niestaranna dezynfekcja, nadmierne uszkodzenie tkanek w trakcie preparowania, zbyt długi czas trwania zabiegu i znieczulenia, utrata krwi w trakcie operacji i wychłodzenie. Szczególną uwagę należy zwrócić również na czas hospitalizacji przed zabiegiem, tryb operacji (pilny zwiększa ryzyko zakażeń), odpowiednią profilaktykę antybiotykową, pielęgnację rany i czas utrzymywania drenów.
