Endoterapia przetok trzustkowych w przebiegu ostrego zapalenia trzustki
dr hab. n. med. Mateusz Jagielski, prof. UMK
prof. dr hab. n. med. Marek Jackowski
- Kontrowersyjne aspekty endoterapii trzustkowych i okołotrzustkowych zbiorników płynowych z uwzględnieniem roli leczenia uszkodzeń przewodu trzustkowego głównego
- Praktyczne podsumowanie postępowania endoskopowego u chorych z przetoką trzustkową wewnętrzną w przebiegu ostrego zapalenia trzustki
- Wskazania do drenażu przezbrodawkowego u chorych z uszkodzeniem przewodu trzustkowego głównego
Przetoka trzustkowa to nieprawidłowe połączenie przewodów trzustkowych z inną powierzchnią pokrytą nabłonkiem1-3, co prowadzi do zacieku soku trzustkowego poza przewody trzustkowe. Tym samym przetoki trzustkowe stanowią patologiczne połączenie trzustki z innymi narządami, strukturami lub przestrzeniami2-4. Zasadniczo wyróżniamy 2 ich rodzaje1-4:
- przetoki trzustkowe zewnętrzne – połączenie przewodów trzustkowych ze skórą
- przetoki trzustkowe wewnętrzne – połączenie przewodów trzustkowych z innym narządem, przestrzenią bądź inną strukturą.
Główne przyczyny powstawania przetok trzustkowych możemy podzielić na jatrogenne (różnego typu zabiegi interwencyjne w polu trzustkowym) oraz niejatrogenne (choroby zapalne trzustki, urazy jamy brzusznej). Jednym z najczęstszych czynników jatrogennych są zabiegi resekcyjne trzustki, z kolei w etiologii niejatrogennej dominują choroby zapalne trzustki4-6. Niezależnie od przyczyny u podłoża rozwoju przetoki trzustkowej zawsze występuje uszkodzenie przewodu trzustkowego głównego bądź mniejszych przewodów trzustkowych, definiowane jako przerwanie ciągłości przewodu. W niniejszej publikacji chcielibyśmy omówić leczenie endoskopowe przetok trzustkowych będących następstwem chorób zapalnych trzustki.
Omówienie
Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest procesem zapalnym obejmującym trzustkę i w miarę rozwoju choroby także tkanki okołotrzustkowe oraz sąsiednie narządy. W przebiegu procesu zapalnego może dojść do rozwoju przetok trzustkowych4,7. Następstwem zmian zapalnych w przebiegu OZT są trzustkowe lub okołotrzustkowe zbiorniki płynowe (ryc. 1), które bardzo często towarzyszą powstałym przetokom5,8.
W tym miejscu warto przypomnieć podział pozapalnych trzustkowych i okołotrzustkowych zbiorników płynowych w przebiegu OZT9-11. W zależności od typu patomorfologicznego OZT oraz czasu, jaki upłynął od początku choroby, wyróżniamy:
- ostry okołotrzustkowy zbiornik płynowy (APFC – acute peripancreatic fluid collection)
- torbiel rzekomą trzustki (pancreatic pseudocyst)
- ostry zbiornik martwicy (ANC – acute necrotic collection)
- martwicę ograniczoną trzustki (WOPN – walled-off pancreatic necrosis)9-11.
