Ziarniniak obrączkowaty (GA – granuloma annulare) jest niezakaźną, ziarniniakową chorobą zapalną skóry o wciąż nie do końca poznanej etiologii. Obraz kliniczny GA jest zróżnicowany. Choroba ta najczęściej występuje w formie ograniczonej (LGA – localized granuloma annulare) i manifestuje się obecnością rumieniowych grudek i blaszek, przybierających obrączkowate kształty, zlokalizowanych głównie w obrębie akralnych części ciała. Schorzenie może jednak występować także w innych wariantach, obejmujących większe obszary skóry (postać uogólniona, DGA – disseminated granuloma annulare) lub, rzadziej, tkankę podskórną (postać podskórna). LGA ma tendencję do ustępowania bez pozostawienia blizn, natomiast DGA może się utrzymywać przez wiele lat, a zmiany niejednokrotnie wymagają terapii ogólnej i mają tendencję do nawrotów.

Ze względu na stosunkowo niską częstość występowania GA, samoograniczający się charakter choroby oraz niejednorodny obraz kliniczny dotychczas nie opracowano ścisłych wytycznych postępowania w tym schorzeniu. Do możliwych opcji terapeutycznych należą m.in.: glikokortykosteroidy miejscowe, miejscowe inhibitory kalcyneuryny, metody fizykochemiczne (fototerapia: PUVA [psoralen plus ultraviolet A], UVA1 [ultraviolet A1], wąskopasmowe UVB [NB-UVB – narrowband UVB] oraz terapia fotodynamiczna [PDT – photodynamic therapy]), preparaty przeciwdrobnoustrojowe (leki przeciwmalaryczne, antybiotyki, dapson), leki immunosupresyjne (metotreksat), inhibitory fosfodiesterazy (pentoksyfilina), pochodne witaminy A (izotretynoina) oraz leki biologiczne.

W ramach niniejszego artykułu przeglądowego zebrano dane literaturowe dotyczące epidemiologii, patofizjologii i dotychczas przebadanych metod terapeutycznych. Praca została podzielona na dwie części: w pierwszej z nich przedstawimy informacje ogólne o tej jednostce chorobowej oraz skupimy się na ocenie skuteczności leczenia miejscowego i metod fizykochemicznych (w LGA i DGA). W drugiej omówimy leczenie systemowe DGA.

Epidemiologia i etiopatogeneza GA

Dane dotyczące epidemiologii GA są niepełne. Barbieri i wsp.1 wykazali, że współczynniki zapadalności i chorobowości wśród mieszkańców Stanów Zjednoczonych wynoszą w przypadku GA odpowiednio 37,9 oraz 58,3 (na 100 000 osób). Ocenia się, że szczyt ...