Temat numeru
Kiedy kontrolować czynność wydalniczą nerek u chorego z cukrzycą?
dr n. med. Irmina Korzeniewska-Dyl
- Aktualne zalecenia dotyczące zasad kontroli czynności nerek u chorych z cukrzycą
- Ocena albuminurii i szacunkowy wskaźnik filtracji kłębuszkowej jako 2 podstawowe parametry funkcji nerek u chorego z cukrzycą
- Kontrola stanu wydolności nerek – warunek bezpiecznego leczenia hipoglikemizującego i stosowania środków kontrastowych
- Monitorowanie czynności nerek u chorych z cukrzycą w stanach ostrych i podczas leczenia przewlekłego
Cukrzycowa choroba nerek (CChN), która rozwija się u 30-40% pacjentów z cukrzycą zarówno 1 (DMT1 – diabetes mellitus type 1), jak i 2 typu (diabetes mellitus type 2), jest poważnym powikłaniem. Po pierwsze, stwarza ryzyko rozwoju schyłkowej niewydolności nerek, pociągającej za sobą konieczność wdrożenia leczenia nerkozastępczego obciążającego i pacjenta, i ochronę zdrowia, po drugie – jest przyczyną drastycznie rosnącego ryzyka zgonu. Uszkodzenie nerek w przebiegu cukrzycy zwiększa ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych i zgonu, a ryzyko to wzrasta w miarę postępu niewydolności nerek.
Samo rozpoznanie cukrzycy powoduje, że chory znajduje się w grupie wysokiego lub bardzo wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego (z wyjątkiem młodych chorych z DMT1), a dodatkowe uszkodzenie nerek, objawiające się zwiększonym wydalaniem albuminy z moczem i/lub podwyższeniem stężenia kreatyniny, znacząco to ryzyko zwiększa. Ryzyko zgonu związanego z chorobami sercowo-naczyniowymi u chorego na cukrzycę, ale bez uszkodzenia nerek wynosi 0,7% rocznie, podczas gdy zwiększona albuminuria i jawny białkomocz podwyższają to ryzyko odpowiednio do 2% i 3,5% rocznie. Jednak najbardziej obciążające dla pacjenta z cukrzycą jest pogorszenie czynności wydalniczej nerek – ryzyko zgonu u chorych z cukrzycą i niewydolnością nerek wynosi aż 12,1% rocznie1.
Jak kontrolować czynność nerek u chorego z cukrzycą?
Wydalanie albuminy z moczem oraz stężenie kreatyniny i oszacowany na jego podstawie wskaźnik filtracji kłębuszkowej (eGFR – estimated glomerular filtration rate), jako 2 niezależne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego, stanowią podstawowe parametry kontroli funkcji nerek u chorego z cukrzycą.
U każdego chorego na cukrzycę należy co najmniej raz w roku ocenić wydalanie albuminy z moczem oraz stężenie kreatyniny w surowicy wraz z wyliczeniem eGFR. W przypadku pacjentów z DMT1 badania te trzeba wykonywać począwszy od 5 roku trwania choroby, u pacjentów z DMT2 – od momentu rozpoznania, ponieważ już wtedy mogą pojawić się powikłania, co jest wynikiem znacznego opóźnienia w ustaleniu rozpoznania2.
