Artykuły
Jak cukrzyca i otyłość wpływają na stopień kontroli astmy
dr n. med. Krzysztof Wytrychowski1
dr n. med. Anna Hans-Wytrychowska2
- Omówienie powiązań między otyłością a astmą dziecięcą
- Wspólne patomechanizmy otyłości i astmy
- Otyłość u dorosłych chorych na astmę jako czynnik wpływający na mechanikę oddychania, objawy zapalenia systemowego oraz na częstość występowania chorób towarzyszących
- W jaki sposób leczenie cukrzycy oddziałuje na przebieg astmy i odwrotnie
Związek otyłości z astmą
Astma oskrzelowa jest chorobą przewlekłą powszechnie występującą na całym świecie. W zależności od kraju może na nią chorować 1-18% ogólnej populacji1. Astma to najczęstsza przewlekła choroba w tej grupie wiekowej i np. w USA stanowi główną przyczynę zachorowalności w tej grupie wiekowej2. Jej patomechanizm jest heterogenny. Wyróżniamy obecnie wiele fenotypów, zależnych od wieku, płci, składu komórek biorących udział w przewlekłym zapaleniu dróg oddechowych. Jednym z fenotypów jest astma związana z otyłością.
W ciągu ostatnich 3 dziesięcioleci obserwowano stały wzrost występowania astmy, co wiązano z licznymi czynnikami środowiskowymi: zanieczyszczeniem powietrza, paleniem tytoniu przez kobiety w ciąży, mniejszym narażeniem na infekcje, wczesnodziecięcą antybiotykoterapią. W tym samym czasie w krajach rozwiniętych odnotowano wzrost odsetka dzieci z nadwagą i otyłością3. Według danych amerykańskich 25 700 000 osób w USA cierpi na astmę, a 35,7% całej tamtejszej populacji – na otyłość4. Nadwagę ma 15,3% amerykańskich dzieci w wieku 6-11 lat, a w grupie wiekowej 12-19 lat boryka się z nią 15,5% osób5. W licznych badaniach potwierdzono związek między nadwagą a astmą zarówno u dzieci, jak i dorosłych6. W przeprowadzonej metaanalizie ryzyko wystąpienia astmy w populacji dzieci z podwyższonym wskaźnikiem masy ciała (BMI – body mass index) oceniono na 0,066, co oznacza, że 6,6% nowo rozpoznanych przypadków astmy w dzieciństwie jest związanych z nadwagą.
Na podstawie danych z 12 badań wykazano, że wysoka masa urodzeniowa zwiększa ryzyko rozwoju astmy o 20% (iloraz ryzyka [HR – hazard ratio] 1,2; 95% przedział ufności [CI – confidence interval] 1,1-1,3), podczas gdy nadwaga u dzieci zwiększa to ryzyko o 50% (HR 1,5; 95% CI 1,2-1,8). Szacuje się, że ok. 100 000 dzieci w USA cierpi na astmę spowodowaną nadwagą7. W europejskim badaniu stwierdzono, że szybki wzrost masy ciała w pierwszych 2 latach życia zwiększa ryzyko rozwoju astmy do 6 r.ż. u dzieci o niskiej masie urodzeniowej8. Alergiczny fenotyp astmy oraz inne choroby atopowe (alergiczny nieżyt nosa i atopowe zapalenia skóry) występują częściej u dzieci z nadwagą w porównaniu z rówieśnikami o prawidłowej masie ciała9.
