Postępowanie zabiegowe

Dorosły chory na cukrzycę a zabieg chirurgiczny

dr n. med. Jacek Wadełek

Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Szpital Chirurgii Urazowej św. Anny,

Mazowieckie Centrum Rehabilitacji „STOCER” Sp. z o.o. w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Jacek Wadełek

Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii

Szpital Chirurgii Urazowej św. Anny w Warszawie

Mazowieckie Centrum Rehabilitacji „STOCER” Sp. z o. o.

ul. Barska 16/20, 02-315 Warszawa

e-mail: WAD_jack@poczta.fm

  • Zabiegi chirurgiczne u chorych na cukrzycę jako zabiegi obarczone podwyższonym ryzykiem wystąpienia groźnych dla życia powikłań
  • Przygotowanie chorego z cukrzycą do zabiegu operacyjnego
  • Omówienie sposobu postępowania okołooperacyjnego w zależności od trybu przeprowadzenia zabiegu, typu cukrzycy, rodzaju leczenia hipoglikemizującego i rodzaju zabiegu

Wprowadzenie

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną charakteryzującą się przewlekłą hiperglikemią oraz nieprawidłową przemianą węglowodanów, białek i tłuszczów. Zaburzenie metabolizmu glukozy w organizmie wynika z upośledzonego wydzielania insuliny (niedobór lub brak insuliny), niewłaściwego oddziaływania insuliny na tkanki lub współistnienia obu tych mechanizmów jednocześnie. Chorzy na cukrzycę wymagający zabiegu operacyjnego mogą stanowić wyzwanie dla lekarza. Z powodu dużej częstości występowania cukrzycy w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, wynoszącej około 8% populacji ogólnej, powszechnie spotyka się chorych na cukrzycę poddawanych operacjom. Źle kontrolowana cukrzyca może być odpowiedzialna za gorsze wyniki leczenia operacyjnego – może nasilać okołooperacyjne zaburzenia metaboliczne, zwiększać częstość zakażeń, pogarszać gojenie się ran i zwiększać śmiertelność1.

Metabolizm glukozy

Metabolizm glukozy jest ściśle kontrolowany wydzielaniem insuliny i hormonów kontrregulacyjnych, takich jak glukagon, epinefryna, kortyzol i hormon wzrostu. W warunkach prawidłowych sekrecja insuliny jest dwufazowa i ma charakter pulsacyjny. Głównym efektem działania insuliny jest wychwytywanie glukozy przez mięśnie, tkankę tłuszczową i inne insulinozależne tkanki. Insulina hamuje również glukoneogenezę i zwiększa produkcję glikogenu w wątrobie. Cukrzyca jest wywoływana niedoborem lub spadkiem efektywności działania insuliny2. To wywołuje wzrost stężenia glukozy w osoczu krwi, czyli hiperglikemię.

Cukrzyca, czyli w rzeczywistości cały zespół chorób, może prowadzić do znacznego pogorszenia jakości życia chorego, a nieleczona, uszkadza wiele organów i ich funkcji (powikłania mogą prowadzić do ciężkich uszkodzeń m.in. wzroku, nerek, mózgu i serca). Zróżnicowanie patogenetyczne i kliniczne cukrzycy powoduje, że nie jest ona chorobą jednorodną, dlatego wyróżnia się kilka jej typów: oprócz cukrzycy typu 1 (DMT1 – diabetes mellitus type 1) i cukrzycy typu 2 (DMT2 – diabetes mellitus type 2) także rzadziej występujące cukrzyce ciężarnych i cukrzyce wtórne.

DMT1 (insulinozależna) jest chorobą na tle immunologicznym, w której u chorych dochodzi do pobudzenia autoagresji, w wyniku czego następuje uszkodzenie komórek β wysp trzustkowych wydzielających insulinę. Deficyt insuliny objawia się wysoką hiperg...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Powikłania narządowe cukrzycy

Negatywne skutki cukrzycy dotyczą przede wszystkim układu krążenia. Jednym z głównych powikłań wynikających z hiperglikemii jest uszkodzenie naczyń, klasyfikowane albo jako [...]

Wpływ urazu operacyjnego i znieczulenia na metabolizm glukozy

Sytuacją stresu jest niewątpliwie interwencja chirurgiczna i uraz, ponieważ uraz bez względu na to, czy jest wynikiem wypadku, czy planowanego zabiegu [...]

Pożądane okołooperacyjne stężenie glukozy we krwi

Towarzystwa naukowe z różnych krajów podają własne rekomendacje w zakresie docelowego stężenia glukozy we krwi w okresie okołooperacyjnym: ADA określa pożądane [...]

Przedoperacyjne kryteria wyrównania metabolicznego chorych na cukrzycę

Z kryteriów wyrównania cukrzycy PTD jasno wynika, że nie jest to tylko leczenie glikemii, ale też innych czynników ryzyka, zwłaszcza nadciśnienia [...]

Wybór postępowania

Wszyscy chorzy z DMT1 poddawani małym i dużym zabiegom oraz chorzy z DMT2 poddawani dużym zabiegom wymagają intensywnego leczenia cukrzycy w [...]

Ciągły dożylny wlew glukozy, insuliny i potasu

Ciągły dożylny wlew roztworu glukozy, insuliny i potasu jest obecnie leczeniem standardowym i zastąpił leczenie insuliną podawaną podskórnie w okołooperacyjnym postępowaniu [...]

Wnioski

Każdy zabieg chirurgiczny u chorego na cukrzycę obarczony jest podwyższonym ryzykiem wystąpienia groźnych dla życia powikłań. Ryzyko to szczególnie wzrasta w [...]
Do góry