Narząd ruchu
Wpływ cukrzycy na narząd ruchu
prof. dr hab. n. med. Ewa Otto-Buczkowska
- Towarzyszące cukrzycy zaburzenia metaboliczne wywierają wpływ na wiele narządów i układów, w tym na narząd ruchu
- Zmiany w układzie ruchu w przebiegu cukrzycy rozwijają się zazwyczaj po wielu latach trwania choroby, choć czasem występują we wczesnym jej okresie. Dotyczy to zwłaszcza młodocianych pacjentów z cukrzycą typu 1
- Najczęściej obserwowane zespoły chorobowe to zespół ograniczenia ruchomości stawów i osteopatia cukrzycowa. Stopa cukrzycowa występuje zwykle u osób starszych z długotrwałą, źle kontrolowaną cukrzycą
Wprowadzenie
Towarzyszące cukrzycy zaburzenia metaboliczne wywierają wpływ na wiele narządów i układów, w tym na narząd ruchu. Wpływ taki dotyczy kości, stawów i tkanek miękkich1-3. Zmiany te są powiązane z innymi powikłaniami o charakterze angiopatii i neuropatii4. Rozwój przewlekłych powikłań cukrzycy stanowi wypadkową działania wielu czynników metabolicznych, hormonalnych, środowiskowych i genetycznych.
Zespół ograniczenia ruchomości stawów
Zespół ograniczenia ruchomości stawów (LJM – limited joint mobility) jest stosunkowo wczesnym powikłaniem cukrzycy. Po raz pierwszy został opisany przez Lundbacka w 1957 r., a pierwsze doniesienie o występowaniu tego zespołu u dzieci z cukrzycą pochodzi z 1974 roku5. Zespół LJM może się rozwinąć u dzieci i młodzieży, a także u osób dorosłych, i to zarówno w przypadku cukrzycy o podłożu autoimmunologicznym (cukrzyca typu 1 oraz późno ujawniająca się cukrzyca typu 1 u dorosłych [LADA – latent autoimmune diabetes in adults]), jak i cukrzycy typu 2. Jest on wynikiem zmian w strukturze kolagenu, a objawia się ograniczeniem ruchomości stawów występujących symetrycznie. Zespół LJM może się rozwinąć długo przed tym, zanim pojawią się inne przewlekłe powikłania cukrzycy.
W etiopatogenezie bierze się pod uwagę nadmierne gromadzenie się skórnego kolagenu wykazującego zmniejszoną rozpuszczalność, co być może wiąże się ze zwiększoną ilością wiązań krzyżowych. Akumulacja kolagenu w skórze, a zwłaszcza zmiany w jego strukturze, prowadzi do zmian w tkance łącznej. Uważa się, że glikacja białek może skutkować rozwojem przewlekłych powikłań cukrzycy, w tym również zespołu LJM. Istnieje hipoteza, zgodnie z którą rolę odgrywają produkty końcowe zaawansowanej glikacji (AGE – advanced glycation endproducts). Uważa się też, że nie bez znaczenia są genetyczne predyspozycje do wystąpienia zespołu LJM.
Sztywność stawów rozpoczyna się od sztywności skóry pokrywającej stawy. Początkowo zmiany dotyczą zwykle stawów śródręczno-paliczkowych i stawów międzypaliczkowych palca V, a następnie rozszerzają się stopniowo przez nadgarstek, łokieć aż do ramie...
