Czy lekarz rodzinny może przepisać PrEP?
19.09.2024
Dzięki skutecznym lekom antyretrowirusowym długość życia pacjentów zakażonych HIV uległa znacznemu wydłużeniu.
Dzięki skutecznym lekom antyretrowirusowym długość życia pacjentów zakażonych HIV uległa znacznemu wydłużeniu.
W efekcie starzejące się osoby żyjące z HIV zaczynają mierzyć się z podobnymi, jak w populacji ogólnej, problemami typowymi dla bardziej zaawansowanego wieku, w tym z osteopenią i osteoporozą. Badania pokazują, że pacjenci zakażeni HIV są prawie 2,5-krotnie bardziej narażeni na rozwój osteopenii/osteoporozy niż populacja ogólna. Problem ten dotyczy zarówno osób leczonych, jak i nieleczonych antyretrowirusowo. Uważa się bowiem, że zakażenie HIV samo w sobie jest ważnym czynnikiem ryzyka utraty masy kostnej, co może wynikać z bezpośredniego wpływu wirusa na metabolizm kostny poprzez m.in. hamowanie aktywacji i różnicowania się osteoblastów przez wirusową glikoproteinę gp120, a także z pośredniej (poprzez różne cytokiny) aktywacji osteoklastów. Obniżenie gęstości kości należy również do działań niepożądanych niektórych leków, takich jak tenofowir, efawirenz i inhibitory proteazy. Palenie, niedobór witaminy D (może dotyczyć nawet 80% pacjentów żyjących z HIV), niskie spożycie wapnia i zaburzenia hormonalne to kolejne czynniki wpływające negatywnie na metabolizm kości w tej populacji. Zaburzeniom mineralizacji kości u pacjentów zakażonych HIV można jednak zapobiegać i je leczyć. U osób HIV(+) stosowane są takie same leki, jak w populacji ogólnej, i nie wymagają one dostosowywania dawek ani schematów terapii antyretrowirusowej. Od kilku lat dostępne są również na rynku grupy leków antyretrowirusowych o potencjalnie korzystnym „profilu kostnym”, np. inhibitory integrazy (InI) czy nowa forma tenofowiru – alafenamid tenofowiru – TAF, który w badaniach klinicznych okazał się mieć znacznie mniej niekorzystny wpływ na metabolizm kostny niż jego poprzednik. Warto także pamiętać, że ze względu na niedoszacowanie ryzyka u osób HIV(+), zaleca się uwzględnienie zakażenia tym wirusem w kalkulatorze FRAX jako wtórną przyczynę osteoporozy.
Wytyczne PTN AIDS 2022.
Hileman CO, Eckard AR, McComsey GA. Bone loss in HIV: a contemporary review. Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes. 2015 Dec;22(6):446-51. doi: 10.1097/MED.0000000000000200. PMID: 26414081; PMCID: PMC4663974.
Goh SSL, Lai PSM, Tan ATB, Ponnampalavanar S. Reduced bone mineral density in human immunodeficiency virus-infected individuals: a meta-analysis of its prevalence and risk factors. Osteoporos Int. 2018 Mar;29(3):595-613. doi: 10.1007/s00198-017-4305-8. Epub 2017 Nov 20. PMID: 29159533.
Siwak E, Cielniak I. Zaburzenia mineralizacji kości w zakażeniu HIV – możliwości terapeutyczne. Forum Zakażeń 2016;7(1):45–50