Czy pacjent żyjący z HIV może być kwalifikowany do przeszczepu narządowego?

Choć dzięki dostępności wysoce skutecznych terapii antyretrowirusowych u pacjentów zakażonych HIV coraz rzadziej obserwuje się występowanie związanych z AIDS infekcji oportunistycznych, w populacji tej wzrasta liczba przypadków schyłkowej niewydolności narządowej, najczęściej nerek i wątroby, wywołanych między innymi wpływem samego wirusa, nefrotoksycznością leków oraz obecnością koinfekcji HBV/HCV. Dlatego też coraz więcej ośrodków podejmuje się przeprowadzania u pacjentów zakażonych HIV przeszczepów narządowych (przede wszystkim nerek i wątroby, ale także innych organów). Pierwszy przeszczep narządowy (nerki) od dawcy HIV(-) dla biorcy HIV(+) miał miejsce w 2003 roku w USA, a 7 lat później w Afryce Południowej przeprowadzono pierwszą transplantację (również nerki) od dawcy HIV(+) dla biorcy HIV(+). Skuteczność takiego postępowania jest wysoka – choć wykazano, że pacjenci zakażeni HIV mają 2-3-krotnie większe ryzyko ostrego odrzutu przeszczepionego narządu w porównaniu do populacji ogólnej, wydaje się, że sam wirus HIV nie wpływa niekorzystnie na przeżywalność po przeszczepie organu od dawcy HIV(-). Głównym wyzwaniem w leczeniu pacjentów HIV(+) po przeszczepie narządowym są przede wszystkim interakcje lekowe między lekami ARV a lekami immunosupresyjnymi, i to one mogą wpływać m.in. na podwyższone ryzyko odrzutu. Dlatego też w tej populacji zaleca się szczególnie częste monitorowanie stężeń leków immunosupresyjnych, zwłaszcza we wczesnym okresie potransplantacyjnym. Na koniec warto także wspomnieć, iż w szczególnych sytuacjach osoby żyjące HIV mogą być również kwalifikowane jako dawcy narządów dla pacjentów niezakażonych. W 2017 roku w Afryce Południowej przeprowadzono pierwszy zakończony sukcesem przeszczep fragmentu wątroby od żywego dawcy HIV(+) (matka) dla niezakażonego HIV biorcy (dziecko). 

Zalecenia PTN AIDS 2022. 

Botha J, Fabian J, Etheredge H, Conradie F, Tiemessen CT. HIV and Solid Organ Transplantation: Where Are we Now. Curr HIV/AIDS Rep. 2019;16(5):404-413. doi:10.1007/s11904-019-00460-7 

Botha J, Conradie F, Etheredge H, Fabian J, Duncan M, Haeri Mazanderani A, et al. Living donor liver transplant from an HIV-positive mother to her HIV-negative child: opening up new therapeutic options. AIDS. 2018;32(16):F13–FF9. doi: 10.1097/QAD.0000000000002000.