Zakażenie HIV a antykoncepcja hormonalna

Dzięki postępowi w dziedzinie leczenia antyretrowirusowego kobiety zakażone HIV mogą bezpiecznie i swobodnie korzystać z wszystkich form antykoncepcji hormonalnej, a przy jej wyborze uwzględniać nie tylko wskazania medyczne, lecz także swoje preferencje i upodobania. Uważa się, że najkorzystniejszą metodą antykoncepcji u pacjentek HIV(+), zwłaszcza u tych, które planują długotrwałe stosowanie antykoncepcji, są wkładki domaciczne z miedzią, srebrem lub uwalniające lewonorgesterol. Drugą rekomendowaną metodą jest octan medroksyprogesteronu we wstrzyknięciach domięśniowych. Jeśli jednak kobieta zakażona HIV preferuje antykoncepcję doustną, istnieje również i taka możliwość, choć w takim wypadku konieczne może okazać się dostosowanie dawkowania preparatów hormonalnych do przyjmowanego przez pacjentkę schematu antyretrowirusowego. Głównym składnikiem większości dostępnych doustnych tabletek antykoncepcyjnych jest etynyloestradiol, który wchodzi z niektórymi lekami antyretrowirusowymi w interakcje skutkujące obniżeniem jego efektywności. Dlatego też w przypadku stosowania jednocześnie z leczeniem antyretrowirusowym tabletek zawierających etynyloestradiol, w celu utrzymania ich skuteczności niezbędne może być użycie preparatów o wyższej zawartości tego hormonu (dokładne postępowanie zależy od stosowanego leku antyretrowirusowego). W ramach antykoncepcji definitywnie nie zaleca się używania środków plemnikobójczych, ponieważ mogą one zwiększać ryzyko transmisji zakażenia HIV. 

Co ciekawe, najnowsze rekomendacje nie wskazują już na konieczność stosowania podwójnych metod antykoncepcji w celu zapobiegania przeniesieniu zakażenia na partnera kobiety HIV(+) skutecznie leczonej przeciwwirusowo. Przyjmuje się bowiem, że „niewykrywalny” równa się „niezakaźny”, co oznacza, że osoby leczone lekami antyretrowirusowymi, u których wiremia HIV we krwi jest długotrwale niewykrywalna, nie mogą przenieść HIV podczas stosunku płciowego, nawet podczas kontaktów płciowych niezabezpieczonych środkami barierowymi. Tym niemniej należy pamiętać, iż zastosowanie prezerwatywy nadal stanowi jedyną drogę profilaktyki innych chorób przenoszonych drogą płciową. 

Zalecenia PTN AIDS 2023. 

Cvetkovic A, King E, Skerritt L, et al. A practical clinical guide to counselling on and managing contraception, pre-conception planning, and menopause for women living with HIV. J Assoc Med Microbiol Infect Dis Can. 2021;6(4):278-295. Published 2021 Dec 3. doi:10.3138/jammi-2021-0014 

Todd CS, Jones HE, Langwenya N, et al. Safety and continued use of the levonorgestrel intrauterine system as compared with the copper intrauterine device among women living with HIV in South Africa: A randomized controlled trial. PLoS Med. 2020;17(5):e1003110. Published 2020 May 22. doi:10.1371/journal.pmed.1003110