Zakażenie HIV w podróży – zalecenia dotyczące przygotowania do wyjazdów u osób HIV(+)

Choć dzięki postępowi w zakresie leczenia antyretrowirusowego, wydłużeniu okresu przeżycia i poprawie jego jakości pacjenci zakażeni HIV zyskali możliwość podróżowania nawet do bardzo odległych i tropikalnych destynacji, planowanie wyjazdów zagranicznych w tej grupie chorych wymaga uwzględnienia szeregu istotnych zagadnień. Rozpoczynając przygotowanie do podróży należy pamiętać, iż niektóre kraje zabraniają wjazdu na swoje terytorium osobom zakażonym HIV, a przy przekraczaniu ich granicy niezbędne może być przedstawienie zaświadczenia o braku infekcji lub testowanie na HIV, zwłaszcza w przypadku dłuższych pobytów – do takich krajów należą m.in. Azerbejdżan, Katar, Jemen, Malezja czy Jordania. Co ważne, zakażenie HIV może stanowić przeciwwskazanie do zastosowania niektórych szczepionek zalecanych przed podróżami tropikalnymi, na przykład żywej szczepionki przeciwko cholerze (szczepienie przeciwwskazane niezależnie od poziomu limfocytów CD4) czy żółtej gorączce (szczepienie przeciwwskazane przy poziomie limfocytów CD4 < 200 kom/ul). Ograniczeniom podlegają także aktywności podejmowane w trakcie wyjazdu – należy unikać wypraw wysokogórskich (przynajmniej przez 3 miesiące od włączenia leczenia antyretrowirusowego), a chorzy z liczbą limfocytów < 350 kom/ul są całkowicie zdyskwalifikowani z nurkowania.

Niezmiernie istotne jest odpowiednie przygotowanie pacjenta do podróży w zakresie leczenia antyretrowirusowego – przed wyjazdem należy unikać wprowadzania zmian do stosowanych schematów lekowych, a w przypadku rozpoczęcia leczenia odroczyć podróż o 3-6 miesięcy aby uniknąć wystąpienia w trakcie wyjazdu działań niepożądanych, zespołu rekonstrukcji immunologicznej lub nieskuteczności terapii. Na wypadek wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności/wydłużenia pobytu pacjenta należy wyposażyć w ilość leków wystarczającą na zapewnienie ciągłości leczenia przez czas wynoszący dwukrotność podróży. Aby zminimalizować ryzyko utraty leków warto rozdzielić je na dwa bagaże. 

W trakcie wyjazdu osoby HIV(+), podobnie jak inni podróżujący, powinny przestrzegać uniwersalnych środków ostrożności w zakresie spożywania wody i pokarmów, bezpiecznych praktyk seksualnych i profilaktyki ukłuć przez owady. Profilaktyka malarii może być prowadzona z wykorzystaniem atowakwonu z proguanilem, doksycykliny lub meflochiny. 

1. Zalecenia PTN AIDS 2023.

2. UNAIDS Explainer. Still Not Welcome: HIV-Related Travel Restrictions. 2019

3. Bourque DL, Solomon DA, Sax PE. Health Considerations for HIV-Infected International Travelers. Curr Infect Dis Rep. 2019;21(5):16. Published 2019 Apr 12. doi:10.1007/s11908-019-0672-y