Ograniczenia kaloryczne diety – droga do zdrowia i dłuższego życia?

dr hab. n. med. Marek Klocek
prof. dr hab. n. med. Danuta Czarnecka

I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Marek Klocek

I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński

ul. Kopernika 17, 31-501 Kraków; e-mail: marek.klocek@uj.edu.pl

  • W wielu dotychczas przeprowadzonych badaniach nad ograniczeniami kalorycznymi diety (głównie w postaci różnych form przerywanego poszczenia) potwierdzono korzystne zmiany w parametrach związanych z funkcjonowaniem układu krążenia, gospodarką glukozy, tkanki tłuszczowej i układem immunologicznym, które wpływają na lepszą jakość życia badanych i mogą przyczyniać się do wydłużenia życia w dobrym zdrowiu
  • Badania naukowe na temat przydatności określonych diet są trudne do przeprowadzenia, w interpretacji uzyskanych wyników należy uwzględnić wiele zmiennych zakłócających, dlatego prawdopodobnie nie uda się w najbliższym czasie ustalić optymalnej dla stanu zdrowia skali ograniczenia kalorycznego i czasu jego trwania

Przyjmowanie pokarmu przez człowieka jest podstawową potrzebą fizjologiczną warunkującą przeżycie. Zrównoważona dieta zapewniająca zdrowie i pozwalająca na pełną aktywność psychofizyczną powinna zawierać w odpowiednich proporcjach makroskładniki: węglowodany, białka, tłuszcze oraz mikroelementy i witaminy. Jej skład i wartość kaloryczna zależą od podstawowej przemiany materii (to jest ilości kalorii, których organizm potrzebuje do podtrzymania funkcji życiowych, zależnej od płci, wieku, masy ciała, wzrostu) oraz wykonywanych codziennie czynności, które wpływają na zużycie energii. Podstawowa przemiana materii i poziom aktywności organizmu wyznaczają jego dobowe zapotrzebowanie kaloryczne, czyli taki dowóz energii z pokarmu, który pozwala utrzymać aktualną masę ciała. Jeżeli celem jest zwiększenie masy ciała, ilość kalorii w pożywieniu powinna być zwiększona, zaś przy oczekiwanym spadku masy należy zmniejszyć bilans kaloryczny. Zapotrzebowanie kaloryczne jest więc wysoce zindywidualizowane, zależy od płci, wieku, aktualnej masy ciała, stanu zdrowia, towarzyszących chorób i stopnia aktywności fizycznej1.

Obecnie ludzie zazwyczaj spożywają co najmniej trzy posiłki dziennie, jedząc zwykle do sytości. Nadmierne spożycie wysokokalorycznej żywności, zwłaszcza połączone z niską aktywnością fizyczną, może prowadzić do zaburzeń metabolicznych (gromadzenia tkanki tłuszczowej, szczególnie trzewnej, insulinooporności, zaburzeń lipidowych itp.) oraz przyczynia się do wzrostu częstości występowania nadwagi i otyłości2. Narastający odsetek otyłych osób w Polsce i na całym świecie dotyczący coraz młodszych, prowadzi do pogorszenia ogólnego stanu zdrowia, rozwoju nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, zaburzeń lipidowych, chorób nowotworowych i innych problemów zdrowotnych, a w konsekwencji do skrócenia oczekiwanej długości życia3.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Ograniczenie kaloryczne – metody

Istnieją trzy główne sposoby zmniejszenia kaloryczności diety: ciągłe ograniczanie kaloryczne (długotrwałe zmniejszenie kaloryczności wszystkich głównych składników diety), naprzemienne ograniczanie kaloryczne (okresowe [...]

Efekty ograniczenia kalorii w diecie w badaniach z udziałem ludźmi

Ze względu na wspomniane wcześniej trudności z utrzymaniem CER przez osoby z nadwagą i otyłością w ostatnich latach wiele badań porównuje [...]

Zespół metaboliczny, cukrzyca, ryzyko sercowo-naczyniowe

Zespół metaboliczny, połączenie insulinooporności z podwyższonymi wartościami ciśnienia tętniczego, zaburzeniami lipidowymi i otyłością brzuszną, jest silnym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic, [...]

Ograniczenia kaloryczne diety a długość życia

Blisko 25 lat temu wykazano, że u ludzi już kilkutygodniowe zmniejszenie kaloryczności posiłków o 20% powoduje zmniejszenie spoczynkowego tempa metabolizmu na [...]

Podsumowanie

Podsumowując dotychczasowe obserwacje, można stwierdzić, że ograniczenie kaloryczne diety zwiększa maksymalną długość życia zróżnicowanej grupy gatunków. Przedłużenie życia jest tym znaczniejsze, [...]
Do góry