Sympozjum: intensywna terapia
Ostre uszkodzenie płuc
Dhruv Parekh, research fellow Rachel C. Dancer, clinical lecturer David R. Thickett, reader in respiratory medicine
Ostre uszkodzenie płuc (ALI – acute lung injury) oraz znacznie poważniejsza jednostka chorobowa – zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS – acute respiratory distress syndrome) – to przykłady płucnego objawu ostrego procesu zapalnego przebiegającego klinicznie pod postacią nacieków w tkance płucnej, hipoksemii oraz obrzęku. Do rozwoju tych zaburzeń, które na całym świecie każdego roku powodują tysiące zgonów wśród dorosłych i dzieci, dochodzi najczęściej u młodych, dotychczas zdrowych osób. Zarówno ostre uszkodzenie płuc, jak i zespół ostrej niewydolności oddechowej należą do poważnych chorób o długim przebiegu, a ponadto wiążą się z istotnymi obciążeniami i następstwami dla chorego oraz całego społeczeństwa.
Tło historyczne
W 1967 r. Ashbaugh i wsp. po raz pierwszy opisali serię 12 przypadków o podobnym obrazie klinicznym, patofizjologicznym, radiologicznym i patologicznym, który później określono mianem zespołu ostrej niewydolności oddechowej.1 U wszystkich tych chorych występowała ostra niewydolność oddechowa, sinica oporna na tlenoterapię, zmniejszona podatność płuc, a w obrazie RTG widoczne były rozlane zmiany naciekowe. Bez wątpienia przypadki zespołu ostrej niewydolności oddechowej opisywano już wcześniej, zwłaszcza wśród rannych w okresie wojen. I tak podczas II wojny światowej uszkodzenie płuc u ciężko rannych określano jako „mokre płuco” (wet lung), a w czasie wojny w Wietnamie jako „płuco wstrząsowe” (shock lung) lub „płuco z Da-Nang”.
Najważniejsze zagadnienia
Ostre uszkodzenie płuc oraz zespół ostrej niewydolności oddechowej nadal pozostają najistotniejszymi przyczynami chorobowości i śmiertelności oraz stanowią istotne obciążenie dla opieki zdrowotnej w przypadku chorych wymagających intensywnej terapii.
Do uszkodzenia płuc może dojść zarówno w sposób bezpośredni, jak i pośredni. Zaburzenia charakteryzuje nagły początek ciężkiej hipoksemii oraz obecność obustronnych zmian miąższowych przy jednoczesnym braku cech nadciśnienia w lewym przedsionku.
Schemat postępowania w ostrym uszkodzeniu płuc powinien uwzględniać zastosowanie trybów wentylacji oszczędzających płuca oraz restrykcyjnej gospodarki płynowej.
W zespole ostrej niewydolności oddechowej o ciężkim przebiegu należy rozważyć wskazania do wentylacji z wykorzystaniem oscylacji o dużej częstotliwości oraz skierowanie chorego do ośrodka zajmującego się zewnątrzustrojową oksygenacją membranową.
Mimo wielu przeprowadzonych badań nie opracowano skutecznego sposobu farmakoterapii.
