Według szacunków Głównego Urzędu Statystycznego na cukrzycę choruje ponad 2 miliony Polaków. Do najczęstszych i najpoważniejszych jej powikłań należy m.in. cukrzycowa choroba nerek. Celem niniejszego artykułu jest omówienie nefroprotekcyjnego wpływu trzech grup leków hipoglikemizujących: inhibitorów kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 (SGLT2), analogów glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP-1) oraz inhibitorów dipeptydylopeptydazy 4 (DPP-4).

Wprowadzenie

Zgodnie z raportem World Health Organization (WHO) w 2016 r. na świecie żyło 422 miliony chorych na cukrzycę. Według tego samego dokumentu w Polsce ta choroba dotyczyła 9,5% populacji i bezpośrednio odpowiadała za śmierć blisko 3000 mężczyzn i 3500 kobiet po 30 r.ż. (co odpowiada za 2% wszystkich zgonów).¹ Jeszcze dobitniej skalę problemu uświadamia fakt, że według tego samego raportu ponad 64% Polaków ma nadwagę, a 27% jest otyłych. Biorąc pod uwagę te dane, należy oczekiwać, że w najbliższych latach odsetek pacjentów z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej jeszcze się zwiększy. Najmniej optymistyczne prognozy dla Stanów Zjednoczonych dokonane przez Centers for Disease Control and Prevention (CDC) wskazują, że w 2050 r. 1 na 3 dorosłych Amerykanów będzie miał cukrzycę.²

Przewlekła choroba nerek (PChN), definiowana jako utrzymujące się ponad 3 miesiące obniżenie wskaźnika filtracji kłębuszkowej (GFR – glomerular filtration rate) poniżej 60 ml/min/1,73 m² powierzchni ciała lub albuminuria powyżej 30 mg/24 h niezależnie od wartości GFR, może występować (według dostępnych danych amerykańskich) u ponad 40% chorych na cukrzycę.³ Dla porównania, w populacji ogólnej osoby z PChN stanowią 8-15%. Cukrzycowa choroba nerek (DKD – diabetic kidney disease) zdecydowanie zwiększa śmiertelność (w tej grupie standaryzowany współczynnik umieralności w okresie 10 lat przekracza 30%; dla porównania, w przypadku chorych na cukrzycę z prawidłową czynnością nerek wynosi <4%). Tego, jak poważne jest to powikłanie, dowodzą dane wskazujące, że u chorych z DKD prawdopodobieństwo zgonu z powodu powikłań sercowo-naczyniowych przekracza prawdopodobieństwo osiągnięcia schyłkowej niewydolności nerek i potrzeby leczenia nerkozastępczego.³

Zgodnie z powszechnie przyjętymi standardami najskuteczniejsze w ochronie przed wystąpieniem DKD de novo lub w spowalnianiu jej progresji są trzy elementy terapii:

• optymalna kontrola metaboliczna cukrzycy
• efektywna kontrola ciśnienia tętniczego
• preferencyjne zastosowanie leków blokujących oś renina-angiotensyna-aldosteron w leczeniu hipotensyjnym.⁴