Rekomendacje National Institute for Health and Care Excellence (NICE) dotyczą leczenia zakażeń układu moczowego (ZUM) dolnego odcinka (głównie zapalenia pęcherza moczowego) u dzieci, młodzieży i dorosłych, którzy nie wymagają założenia cewnika dopęcherzowego.¹ Uwzględniają strategię leczenia i wyboru leku przeciwbakteryjnego, której cel stanowi zarówno zapobieganie rozwojowi szczepów lekoopornych, jak i ochrona środowiska naturalnego.

Wprowadzenie

Rekomendacje NICE stworzono z myślą o lekarzach oraz pacjentach, ich rodzinach i opiekunach. Lekarze, podejmując decyzje terapeutyczne, oczywiście powinni brać pod uwagę rekomendacje, ale muszą pamiętać, że nie są one bezwzględnie obowiązkowe i należy je dostosować do potrzeb i preferencji indywidualnego pacjenta oraz jego rodziny lub opiekuna. Przy ustalaniu metod postępowania powinno się uwzględniać lokalną oporność bakterii, dostępność leków i ich koszt.

Wiadomo, że ZUM jest zwykle wywołane przez bakterie jelitowe, które przedostają się do pęcherza drogą wstępującą przez cewkę moczową. Najczęstszym patogenem w niepowikłanym ZUM dolnych dróg moczowych jest Escherichia coli (70-95% przypadków), Staphylococcus saprophyticus (5-10%) i rzadziej Enterobacteriaceae, takie jak Proteus mirabilis i Klebsiella spp. Głównym powikłaniem zapalenia pęcherza jest odmiedniczkowe zapalenie nerek (OZN), które najczęściej nie powoduje trwałego uszkodzenia ich miąższu. Mogą jednak wystąpić zarówno upośledzenie funkcji nerek oraz sepsa, jak i przedwczesny poród u kobiet ciężarnych. U mężczyzn zajęcie gruczołu krokowego jest częste i prowadzi do rozwoju ostrego lub przewlekłego zapalenia prostaty, a nawet ropnia lub kamicy dróg moczowych. U dzieci ZUM może wywołać OZN, które szczególnie w przypadku odpływów pęcherzowo-moczowodowych może być przyczyną powstania blizn w miąższu nerki.

Postępowanie w bezobjawowym bakteriomoczu

Bezobjawowy bakteriomocz rozpoznaje się, gdy liczba kolonii bakteryjnych jest większa niż 10⁵/ml moczu i u pacjenta nie występują żadne objawy kliniczne ZUM. Posiew moczu powinno się zlecać rutynowo tylko u mężczyzn i kobiet w ciąży, gdyż w przypadku bakteriomoczu należy zastosować lek przeciwbakteryjny. U kobiet w ciąży istnieje ryzyko OZN lub przedwczesnego porodu.

Leczenie ZUM u kobiet w wieku rozrodczym, które nie są w ciąży

Samoleczenie jako podstawowy sposób postępowania

U świadomych i dobrze poinformowanych kobiet, u których objawy ZUM nie są gwałtowne, można odłożyć zastosowanie leku przeciwbakteryjnego na 48 godzin. Często objawy ZUM zaczynają w tym czasie ustępować samoistnie, co pozwala na niestosowanie w ogó...