Diabetologia

Cukrzycowa choroba nerek – nowe możliwości terapeutyczne

dr n. med. Irmina Korzeniewska-Dyl

Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Adres do korespondencji:

dr n. med. Irmina Korzeniewska-Dyl

Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

ul. Żeromskiego 113, 90-549 Łódź

  • Postaci cukrzycowej choroby nerek (CChN)
  • Metody zapobiegania CChN oraz cele prewencji (HbA1c, cholesterol LDL, ciśnienie tętnicze)
  • Leki stosowane w prewencji CChN: inhibitory ACE, antagoniści receptora AT1, analogi GLP1, flozyny


Cukrzycowa choroba nerek (CChN) rozwija się u około 30% chorych na cukrzycę typu 1 oraz u około 40% chorych na cukrzycę typu 2, co stanowi ogromną liczbę pacjentów na całym świecie. Cukrzycowa choroba nerek jest główną przyczyną schyłkowej niewydolności nerek i konieczności leczenia nerkozastępczego w krajach rozwiniętych. Podstawowym czynnikiem rozwoju CChN jest przewlekła hiperglikemia, a pośród innych sprzyjających jej wystąpieniu wymienia się: nadciśnienie tętnicze, dyslipidemię, palenie tytoniu oraz podłoże genetyczne, które sprawia, że osoby z dodatnim rodzinnym wywiadem w kierunku CChN są bardziej podatne na uszkodzenie nerek w przebiegu cukrzycy. Poznanie mechanizmów patofizjologicznych leżących u podłoża CChN jest istotne dla możliwości zastosowania nowych terapii w jej zapobieganiu.

Zwiększone wydalanie albuminy z moczem jest zwykle pierw­szą obserwowaną nieprawidłowością świadczącą o uszkodzeniu nerek w przebiegu cukrzycy. Przez wiele lat rozpoznawanie CChN opierało się właśnie na badaniu albuminurii, która zazwyczaj współistnieje z innym powikłaniem cukrzycy o charakterze mikroangiopatii, tj. retinopatią cukrzycową.

Albuminuria może być wyrażona jako ilość albuminy wydalonej w ciągu doby lub w przeliczeniu na minutę w czasowej zbiórce moczu, lub jako stosunek stężenia albuminy do kreatyniny w przygodnej porcji moczu (UACR – urine albumin to creatinine ratio). Albuminurię należy ocenić po wykluczeniu zakażenia układu moczowego oraz innych stanów zwiększających wydalanie albuminy z moczem (niewyrównana cukrzyca, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca). Ze względu na zmienność albuminurii, aby rozpoznać CChN, podwyższone wydalanie albuminy z moczem należy stwierdzić w co najmniej 2 z 3 próbek badanych w ciągu 3-6 miesięcy oraz potwierdzić występowanie zmian w siatkówce typowych dla retinopatii cukrzycowej. Klasyfikację albuminurii przedstawiono w tabeli 1.

Wyniki badań obserwacyjnych pokazują jednak znaczne zróżnicowanie przebiegu CChN. Pogląd stawiający albuminurię w centrum rozwoju CChN został zachwiany przez szereg badań z ostatnich 30 lat. W tym czasie stwierdzono, że chociaż częstość zwiększone...

Obecnie wyróżnia się klasyczną postać CChN przebiegającą ze zwiększoną albuminurią, a także dwie inne postaci tej choroby, to jest postać z normoalbuminurią i obniżoną filtracją oraz CChN z szybką progresją niewydolności nerek.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zmiany strukturalne w CChN

Zmiany morfologiczne obserwowane w różnych częściach nerek przekładają się z czasem na ich funkcję, co charakteryzują poszczególne stadia przewlekłej choroby nerek. Zmienia się [...]

Rola cytokin prozapalnych w rozwoju cukrzycowej choroby nerek

W rozwoju CChN biorą udział cytokiny prozapalne, takie jak: czynnik martwicy nowotworu α (TNFα – tumor necrosis factor α), interleukiny 1 i 6 [...]

Genetyczne podłoże rozwoju cukrzycowej choroby nerek

Poznanie podłoża genetycznego CChN umożliwiłoby identyfikację chorych najbardziej zagrożonych rozwojem niewydolności nerek w przebiegu cukrzycy i jej prewencję. Mutacje związane z CChN dotyczą genu [...]

Postaci cukrzycowej choroby nerek

Klasyczny pogląd na rozwój CChN opiera się na uznaniu zwiększonej albuminurii jako pierwszego dowodu na uszkodzenie nerek w przebiegu cukrzycy. W ostatnim czasie [...]

Markery CChN

Uznanym markerem CChN jest albuminuria, która nie jest niestety markerem specyficznym dla uszkodzenia nerek przez cukrzycę. Zwiększoną albuminurię obserwujemy na przykład [...]

Cukrzycowa choroba nerek – kiedy biopsja nerki?

Rozpoznanie CChN jest rozpoznaniem klinicznym, bez konieczności potwierdzenia zmian w badaniu histopatologicznym. Zaleca się jednak wykonanie biopsji nerki, gdy istnieją przesłanki sugerujące [...]

CChN – jak zapobiegać?

W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia cukrzycowej choroby nerek i/lub spowolnienia jej postępu należy:

Farmakoterapia w zapobieganiu CChN

Cukrzycowa choroba nerek wiąże się ze zwiększoną chorobowością, umieralnością i gorszą jakością życia chorych na cukrzycę. Zarówno białkomocz, jak i nadciśnienie tętnicze prowadzą [...]

Podsumowanie

Ostatnie lata przyniosły istotną zmianę w postrzeganiu cukrzycowej choroby nerek, począwszy od wykazania różnych mechanizmów jej rozwoju, przez zmianę w traktowaniu albuminurii jako [...]

Do góry