Temat numeru

Dna moczanowa – choroba królów

prof. dr hab. n. med. Maria Majdan

Katedra i Klinika Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Maria Majdan

Katedra i Klinika Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej,

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

ul. Jaczewskiego 8, 20-950 Lublin

tel. 81 724 47 90, faks 81 724 45 15

  • Spośród wielu leków trwale obniżających stężenie kwasu moczowego zasadniczą rolę odgrywają inhibitory oksydazy ksantynowej
  • W związku z możliwością trwałego obniżenia stężenia kwasu moczowego za pomocą farmakoterapii coraz częściej pojawiają się sugestie, że dna moczanowa (DM) może być pierwszą wyleczalną przewlekłą chorobą stawów
  • Niestety zdarza się, że dostępne leczenie nie jest dobrze wykorzystane i chorzy na DM często rozpoczynają terapię w okresie już nieodwracalnych zmian destrukcyjnych w stawach prowadzących do znacznej niepełnosprawności

Dna moczanowa (DM) jest jedną z najczęściej występujących u człowieka chorób zapalnych stawów. Mimo że jest znana od dawna, jej rozpoznanie i leczenie nadal niosą ze sobą wiele wyzwań dla lekarzy i pacjentów. Wobec istotnego postępu w wiedzy na temat patogenezy choroby współczesne metody leczenia DM są bardzo skuteczne, o ile w porę nastąpi jej rozpoznanie, a terapia jest właściwie prowadzona1-6. Coraz częściej sugeruje się, że jest to pierwsza przewlekła choroba stawów, którą można skutecznie wyleczyć6,7. Stosuje się nawet określenie, że jest to stara choroba z wieloma nowymi oknami możliwości leczenia (new windows of opportunities)1,6,7.

Podstawowym wyzwaniem w leczeniu DM jest przewlekłe utrzymywanie stężenia kwasu moczowego (KM) we krwi poniżej progu nasycenia (przyjmuje się, że jest to wartość <6 mg/dl). Aktualnie dysponujemy przydatnymi sprecyzowanymi definicjami charakteryzującymi chorobę oraz jej kryteriami klasyfikacyjnymi. Dostępne są również szczegółowe rekomendacje międzynarodowych towarzystw naukowych postępowania niefarmakologicznego i farmakologicznego w DM. Zasadniczy problem leży we wdrożeniu tych rekomendacji do powszechnej praktyki klinicznej.

Historia choroby

Dna moczanowa należy do chorób najdawniej rozpoznawanych u ludzi. Znano ją już w starożytności. Była nazywana chorobą królów, chorobą bogaczy, ale też królową chorób. Nazwy te wynikały przede wszystkim z częstego jej rozpoznawania u osób dobrze lub nadmiernie odżywionych, nierzadko nadużywających alkoholu oraz leczonych przez doświadczonych lekarzy, na których usługi stać było tylko najzamożniejsze warstwy społeczne (w tym królów). Pierwsza wzmianka o chorobie pochodzi z Egiptu z 2640 r. p.n.e. – opisano zapalenie stawu śródstopno-palcowego palucha. Hipokrates pisał o DM około 400 lat przed naszą erą, zauważając, że choroba nie występuje u kobiet w wieku przedmenopauzalnym i u eunuchów1,6,7. Celsus (największy rzymski pisarz medyczny, autor „De medicina”, I w. n.e.), przedstawiając szczegółowy opis choroby, zauważał związek DM z nadużywaniem alkoholu, chorobą nerek, w tym kamicą dróg moczowych, oraz pisał, że u kobiet schorzenie występuje w starszym wieku („Encyclopaedia Britannica”). Podkreślał, że na podagrę (grecka nazwa zapalenia pierwszego stawu śródstopno-palcowego) rzadko chorują ludzie kierujący się ascetycznymi zasadami, za to łączył jej występowanie z hulaszczym trybem życia.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Epidemiologia dny moczanowej

Dna moczanowa należy do najczęściej rozpoznawanych zapalnych chorób stawów u ludzi. W Europie występuje z częstością 0,9-2,5%. W Stanach Zjednoczonych częstość występowania dochodzi do 4%, [...]

Nomenklatura stosowana w dnie moczanowej

Stosuje się wiele definicji DM, ale podstawą rozpoznania choroby jest potwierdzenie związku zapalenia stawów z obecnością kryształów moczanu sodu1-3.

Dna moczanowa a hiperurykemia

Dna moczanowa jest bezpośrednio związana z hiperurykemią – zaburzeniem metabolicznym charakteryzującym się przewlekle podwyższonym stężeniem moczanu (urate) we krwi i w płynach ustrojowych. Zgodnie [...]

Objawy kliniczne oraz kryteria klasyfikacyjne dny moczanowej

Wiadomo, że przewlekła bezobjawowa hiperurykemia kojarzy się z większym ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych oraz przewlekłej choroby nerek. Autorzy rekomendacji European League Against [...]

Rozpoznawanie dny moczanowej

Kryteria rozpoznania DM były formułowane wielokrotnie19-21. W wyniku konsensusu eksperci ACR i EULAR przedstawili wspólne kryteria klasyfikacyjne, w których każdy istotny objaw kliniczny, wskaźnik [...]

Choroby współistniejące z dną moczanową

Chory na zaawansowaną dnę moczanową cierpi zwykle na wiele schorzeń współistniejących, które należy brać pod uwagę przy planowaniu długotrwałego leczenia. Należą [...]

Zasady leczenia dny moczanowej

Dna moczanowa jest chorobą wywołaną odkładaniem się złogów MS w tkankach i narządach, ze szczególną predylekcją do układu ruchu. Złogi MS mogą się [...]

Podsumowanie

Mimo ogromnego postępu w poznaniu patogenezy „królowej chorób”, dostępu do nowoczesnych, skutecznych terapii prowadzących do długotrwałego obniżenia w organizmie stężenia kwasu moczowego dna [...]
Do góry