Temat numeru
Objawy niepożądane chemioterapii (cz. 2) – nudności i wymioty
dr n. med. Maryna Rubach
- Przedstawienie objawów niepożądanych związanych z leczeniem przeciwnowotworowym w postaci nudności i wymiotów
- Potencjał emetogenny cytostatyków – w przypadku których leków jest najwyższy?
- Leczenie objawowe oraz premedykacja nudności i wymiotów
Chemioterapia nowotworów wiąże się bardzo często z występowaniem różnych objawów niepożądanych. Jest to związane z niespecyficznym mechanizmem działania leków przeciwnowotworowych. Objawy niepożądane chemioterapii mogą wystąpić w trakcie leczenia (toksyczność wczesna), a także jakiś czas po zakończonej terapii (toksyczność późna).
Do najważniejszych objawów niepożądanych związanych z leczeniem przeciwnowotworowym należą:
• powikłania hematologiczne
• nudności i wymioty
• stany zapalne śluzówek przewodu pokarmowego
• biegunki
• uszkodzenia serca
• powikłania zakrzepowe
• odczyny po wynaczynieniu leków
• uszkodzenia nerek i pęcherza moczowego
• uszkodzenia płuc
• zaburzenia neurologiczne
• uszkodzenia gonad
• objawy skórne
• wypadanie włosów.
Etiologia nudności i wymiotów
Nudności i wymioty (NiW) to jedne z najbardziej przykrych i uciążliwych objawów niepożądanych występujących u chorych na nowotwory. W skrajnych przypadkach mogą być nawet groźne dla życia, głównie z powodu zaburzeń wodno-elektrolitowych. Przede wszystkim jednak obniżają one jego jakość. NiW mogą być spowodowane przez samą chorobę nowotworową, ale występują również jako objaw niepożądany związany ze wszystkimi metodami leczenia stosowanymi w onkologii, np. z leczeniem chirurgicznym, radioterapią, chemioterapią.
Najczęściej, bo u 70-80% chorych, NiW są obserwowane w trakcie leczenia chemicznego. Występują również dość często u chorych leczonych promieniami. Oczywiście związane jest to z okolicą i dawką napromieniania. U osób napromienianych jedną dawką frakcyjną na całe ciało lub dolną połowę ciała objawy te występują u 80-90% przypadków, natomiast przy konwencjonalnie frakcjonowanym napromienianiu jamy brzusznej – tylko u 50%. Leczenie chirurgiczne również może być emetogenne, zwłaszcza jeśli operacje dotyczą jamy brzusznej, włączając w to operacje ginekologiczne. NiW obserwuje się nawet u około 40% chorych, u których wykonywana jest mastektomia.
W onkologii NiW mogą mieć również inną etiologię. Często wiążą się z leczeniem przeciwbólowym opioidami. Mogą być także efektem zaburzeń metabolicznych, m.in. hiperkalcemii (najczęściej obserwowanej przy masywnych przerzutach do kości) i niewydoln...
