Przeszczepienie nerki u dzieci

dr hab. n. med. Sylwester Prokurat, prof. IPCZD

Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

Katedra Nefrologii Dziecięcej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Sylwester Prokurat, prof. IPCZD

Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego,

Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”

al. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa

s.prokurat@ipczd.pl

  • Transplantacja nerki u dzieci w świetle prawa
  • Zasady immunosupresji po przeszczepieniu nerki u dzieci
  • Przeszczep nerki – wskazania i przeciwwskazania, korzyści i powikłania, rokowanie


Przewlekła choroba nerek (PChN) dotyczy 9-15% ogólnej populacji. Częstość jej występowania jest zróżnicowana w zależności od rasy i regionu świata. Ocenia się, że w Polsce u blisko 11% osób powyżej 18 roku życia, czyli u ponad 4 mln ludzi, można rozpoznać jeden z pięciu stopni zaawansowania PChN1. Liczba dzieci rozwijających PChN oraz wymagających terapii nerkozastępczej jest wielokrotnie mniejsza niż dorosłych. Według amerykańskich badaczy częstość występowania PChN w stopniu V wynosi u dzieci 1-3 przypadki na 1 mln populacji ogólnej i 10-12 przypadków na 1 mln populacji skorygowanej w odniesieniu do wieku, płci i rasy. Częstość występowania PChN w stadiach III-V w europejskiej populacji dziecięcej szacuje się na 11-12/1 mln, a chorobowość wynosi 55-60/1 mln w populacji pediatrycznej2.

Zgodnie z definicją PChN przyjętą w 2002 roku przez Kidney Disease Outcomes Quality Initiative (KDOQI) oraz zatwierdzoną w 2010 roku przez międzynarodową grupę Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO) Acute Kidney Injury Work Group w przypadku PChN mamy do czynienia z zespołem chorobowym wynikającym z trwałego uszkodzenia lub zmniejszenia liczby czynnych nefronów uszkodzonych przez różne procesy chorobowe trwające dłużej niż 3 miesiące3,4. Za wartość graniczną obniżenia przesączania kłębuszkowego uznano klirens endogennej kreatyniny wyrażony szacunkowym wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej (eGFR – estimated glomerular filtration rate) wynoszący 60 ml/min/1,73 m2 p.c. lub mniej. Zgodnie z klasyfikacją PChN oznacza to III stopień zaawansowania choroby.

Główne przyczyny doprowadzające do PChN u dzieci to przede wszystkim wrodzone wady układu moczowego (CAKUT – congenital abnormalities of the kidney and urinary tract), w tym: nefropatia zaporowa, dysplazja/hipoplazja nerek oraz kłębuszkowe zapalenie nerek, głównie ogniskowo-szkliwiejące (FSGS – focal segmental glomerulosclerosis). Dane Polskiego Rejestru Dzieci Leczonych Nerkozastępczo potwierdzają dominujący udział CAKUT w etiologii choroby. Szczególnie widoczne jest to w najmłodszej grupie dzieci (w wieku 0-4 lat), w której uropatie zaporowe stanowią przyczynę 29% przypadków PChN, hipoplazje/dysplazje – 11%, a torbielowatość nerek odpowiada za 10% zachorowań na PChN5.

Od wielu lat uznanym sposobem leczenia PChN w jej schyłkowym etapie pozostaje terapia nerkozastępcza obejmująca: hemodializoterapię, dializoterapię otrzewnową oraz przeszczepienie nerki.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rys historyczny

Przeszczepienie nerki od lat uznawane jest za optymalną metodę leczenia PChN. Pierwszy udany zabieg u osoby dorosłej wykonał w 1954 roku [...]

Wskazania, przeciwwskazania

W Polsce program przeszczepiania nerek u dzieci prowadzony jest od 1984 roku w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Przez ten czas [...]

Przepisy prawne i alokacja narządów

W Polsce aspekty prawne przeszczepiania narządów reguluje ustawa transplantacyjna z 26 października 1995 roku (Dz.U. 1995 nr 138 poz. 682), która [...]

Immunosupresja

Wraz z rozwojem wiedzy medycznej, biologicznej oraz poprawą technik pobierania i przeszczepiania narządów ogromny postęp nastąpił także w zakresie poznawania i [...]

Powikłania i rokowanie

Powikłania po transplantacji można podzielić na wczesne (na ogół) chirurgiczne i odległe. Do wczesnych powikłań po przeszczepieniu nerki zalicza się: opóźnione [...]

Do góry