Zaburzenia snu
Poznawczo-behawioralna terapia bezsenności. Proste interwencje zmieniające jakość życia
mgr Joanna Salbert
prof. dr hab. n. med. Adam Wichniak
- CBT-I jako leczenie pierwszego wyboru bezsenności
- Przebieg terapii, podstawowe interwencje i przykład kliniczny z własnej praktyki
- Rozwój terapii bezsenności – model TranS-C jako szansa na skuteczne leczenie pacjentów z tym problemem
Sen
Dla jednych przyjemność, dla innych strata czasu, dla wielu przedmiot marzeń. Sen definiuje się jako stan świadomości charakteryzujący się brakiem aktywności ruchowej i świadomego kontaktu z otoczeniem, postawą spoczynku, pełną odwracalnością oraz cyklicznie zmieniającą się aktywnością ośrodkowego układu nerwowego. Ta definicja nie oddaje jednak całego bogactwa, które niesie on dla ludzkiego organizmu. Dobra jakość snu usprawnia regulację emocji, poprawia nastrój, zmniejsza podatność na choroby psychiczne. Usprawnia także funkcje poznawcze, zwiększa kreatywność myślenia, sprawność funkcji pamięci, uczenie się i koncentrację uwagi. Sen wzmacnia też układ odpornościowy, ułatwia zachowanie prawidłowej masy ciała, pozwala na utrzymanie wysokiej aktywności w ciągu dnia. Zdrowy sen wiąże się z mniejszym ryzykiem zachorowania na depresję, chorobę Alzheimera, cukrzycę, a nawet zwykłe przeziębienie1. W świetle tych informacji wydaje się, że zdrowy sen powinien być jednym z priorytetów profilaktyki zdrowia psychicznego i fizycznego. Na pierwszym planie znajduje się jednak zwykle wtedy, gdy zaczyna go brakować, a spokojne przespanie nocy jest niemożliwe.
Problemy ze snem są zgłaszane przez coraz większą część społeczeństwa. Blisko połowa populacji w krajach rozwiniętych doświadcza przynajmniej raz w roku krótkotrwałych problemów ze snem. Około 6-15% ludności w państwach europejskich cierpi z powodu bezsenności przewlekłej2. W Polsce (wg badań sprzed kilkunastu lat) skargi na bezsenność zgłaszało ok. 24% populacji3,4.
Zmiany cywilizacyjne sprzyjają stałemu pogarszaniu się ilości i jakości snu. Tryb życia nie pozostawia miejsca na aktywność fizyczną i kontakt z naturalnym światłem, regularne posiłki, pracę o stałych porach, odpoczynek i kontakty społeczne. W nadmiarze występują za to takie czynniki, jak przewlekły stres, sztuczne światło czy hałas. Nie zaskakuje więc, że coraz więcej osób wymaga profesjonalnej pomocy z powodu problemów ze snem.
Standardy leczenia bezsenności
Warto przypomnieć, że przyczyny bezsenności bywają bardzo różne, a skuteczność leczenia zależy od trafnie dobranych interwencji. Najczęstszą przyczynę (50-60%) stanowią choroby i zaburzenia psychiczne, szczególnie afektywne i lękowe. Wysoko na liś...
