Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia

Zagrażające życiu nadkomorowe zaburzenia rytmu

lek. Katarzyna Kalin
dr hab. n. med. Maria Bilińska, prof. IK

I Klinika Zaburzeń Rytmu Serca, Narodowy Instytut Kardiologii im. Stefana kardynała Wyszyńskiego – Państwowy Instytut Badawczy

Adres do korespondencji:

lek. Katarzyna Kalin

I Klinika Zaburzeń Rytmu Serca,

Narodowy Instytut Kardiologii im. Stefana kardynała Wyszyńskiego

– Państwowy Instytut Badawczy

ul. Alpejska 42, 04-628 Warszawa,

email: kzrs@ikard.pl

  •  W artykule, bazując na zaleceniach European Society of Cardiology (ESC) z 2019 r., poruszono zagadnienie nadkomorowych zaburzeń rytmu serca, ze szczególnym uwzględnieniem tachyarytmii zagrażających życiu

Klasyfikacja zaburzeń rytmu serca wyróżnia dwie podstawowe grupy arytmii: arytmie nadkomorowe i komorowe. Powszechnie uznaje się, że arytmie komorowe są groźniejsze dla życia, należy jednak pamiętać, iż nadkomorowe zaburzenia rytmu serca również mogą stanowić zagrożenie i wymagać szybkiej interwencji medycznej. Podział zaburzeń rytmu serca przedstawiono na rycinie 1.

Pojedyncze, dodatkowe pobudzenia nadkomorowe (SVE – supraventricular extrasystoles) występują powszechnie u zdrowych osób (<200 na dobę), a ich liczba wzrasta z wiekiem. Często współistnieją z chorobami serca, mogą pogarszać jakość życia, jednak nie stanowią zagrożenia życia. Mnogie SVE predysponują do migotania przedsionków (AF – atrial fibrillation).

Terminem częstoskurcz nadkomorowy (SVT – supraventricular tachycardia) określa się częstoskurcz (częstotliwość rytmu przedsionków >100 uderzeń na minutę w spoczynku), który powstaje powyżej pęczka Hisa, to znaczy w przedsionku, w żyłach uchodzących do przedsionka (żyły płucne, żyły główne, zatoka wieńcowa) lub w łączu przedsionkowo-komorowym (AV).

W przeciwieństwie do pojedynczych SVE i par nadkomorowych SVT, trzepotanie przedsionków (AFL – atrial flutter) i AF mogą potencjalnie zagrażać życiu (ryc. 2). Ta sama arytmia nadkomorowa, która u osoby bez organicznej choroby serca jest dobrze tolerowana i nie wiąże się ze złym rokowaniem, u pacjenta z uszkodzonym sercem (choroba wieńcowa, kardiomiopatie, wady serca) może być przyczyną dekompensacji układu krążenia i zgonu. Arytmie nadkomorowe z szybką czynnością komór również u młodych osób z funkcjonalnie prawidłowym sercem w badaniach obrazowych, takich jak badanie echokardiograficzne czy rezonans magnetyczny, mogą być potencjalnie złośliwe (np. w zespołach preekscytacji) lub też stanowić zagrożenie dla pacjenta i jego otoczenia (np. omdlenie w trakcie prowadzenia pojazdu). Dlatego w ocenie ryzyka pacjenta z arytmią nadkomorową znaczenie mają nie tylko rodzaj arytmii, ale też jego wiek, choroby współistniejące, stosowane leczenie farmakologiczne czy też obecność urządzeń wszczepialnych, takich jak kardiowerter-defibrylator (ICD – implantable cardioverter-defibrillator) lub kardiowerter-defibrylator z funkcją resynchronizacji (CRT-D – cardiac resynchronization therapy defibrillator).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Analiza EKG

Do SVT w klasycznym ujęciu zaliczamy: nawrotny częstoskurcz węzłowy (AVNRT – atrioventricular nodal re-entrant tachycardia), nawrotny częstoskurcz przedsionkowo-komorowy (AVRT – atrioventricular [...]

Manewry zwiększające napięcie nerwu błędnego i odpowiedź na podanie adenozyny

Po wykluczeniu u pacjenta z tachyarytmią (niezależnie od szerokości zespołów QRS) objawów niestabilności hemodynamicznej oraz cech preekscytacji w EKG (skrócony odstęp [...]

Leczenie doraźne częstoskurczu z wąskimi zespołami QRS

Adenozyna jest lekiem pierwszego wyboru u pacjentów z częstoskurczem z wąskimi zespołami QRS1. Lek powinien być podawany w szybkim bolusie (6-18 [...]

Leczenie doraźne częstoskurczu z szerokimi zespołami QRS w przypadku nieustalonego rozpoznania

Wśród częstoskurczów z szerokimi zespołami QRS mogą występować nie tylko częstoskurcze komorowe (80%), ale też częstoskurcze nadkomorowe z aberracją (15%) oraz [...]

Dalsze postępowanie z pacjentem z SVT

O ile dokładne ustalenie mechanizmów powstawania arytmii nadkomorowej nie jest konieczne w leczeniu doraźnym, ma istotne implikacje kliniczne w zaplanowaniu dalszego [...]

Migotanie i trzepotanie przedsionków oraz związane z nimi zagrożenia

Migotanie przedsionków jest arytmią potencjalnie zagrażającą życiu. Związane jest to głównie z wyższą śmiertelnością odległą z powodu powikłań zakrzepowo-zatorowych i z [...]

Podsumowanie

Nadkomorowe zaburzenia rytmu mogą potencjalnie zagrażać życiu. Dla ustalenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego niezbędna jest dokumentacja arytmii w 12-odprowadzeniowym EKG. Rozpoznanie częstoskurczu z [...]
Do góry