Proktologia

Wrzód samotny odbytnicy

dr n. med. Michał Romaniszyn

dr hab. n. med. Piotr Wałęga, prof. UJ

III Klinika Chirurgii Ogólnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie

Adres do korespondencji: dr n. med. Michał Romaniszyn, III Klinika Chirurgii Ogólnej UJ CM, ul. Prądnicka 35-37, 31-202 Kraków.

Wrzód samotny to stosunkowo rzadka, niezłośliwa patologia ściany odbytnicy powodująca wiele niespecyficznych objawów. Jego etiologia nie została wyjaśniona, a piśmiennictwo naukowe poświęcone temu problemowi jest relatywnie skąpe i opiera się głównie na opisach przypadków i retrospektywnych analizach małych grup pacjentów.

Wstęp

Samotny wrzód odbytnicy jest niezłośliwą patologią ściany odbytnicy o charakterystycznym, choć zmiennym obrazie klinicznym. Występuje stosunkowo rzadko (1-3,6/100 000), niektórzy autorzy sugerują, że są to liczby niedoszacowane – z uwagi na niespecyficzne objawy znaczna część chorych nie zgłasza się bowiem do lekarza. Pewne rozpoznanie można ustalić jedynie na podstawie badania histopatologicznego, w którym stwierdza się włóknistą obliterację blaszki właściwej błony śluzowej odbytnicy z przerostem błony mięśniowej i wrastaniem włókien mięśniowych w blaszkę właściwą błony śluzowej.2 Mimo że ta patologia została opisana po raz pierwszy już w XIX wieku,3 nadal nie ma ugruntowanego jednolitego schematu diagnostyczno-terapeutycznego. Wrzód samotny powoduje wiele niespecyficznych objawów, jego etiologia nie została wyjaśniona, a piśmiennictwo naukowe poświęcone temu problemowi jest relatywnie skąpe i opiera się głównie na opisach przypadków i retrospektywnych analizach małych grup pacjentów. Nawet nazwa patologii – zespół wrzodu samotnego odbytnicy („solitary rectal ulcer syndrome”) – utrwaliła się w piśmiennictwie światowym po wielu latach. Wcześniej choroba była określana przez każdego autora inaczej, np. „colitis cystica profunda” (głębokie torbielowate zapalenie okrężnicy)4 czy „harmatomatous inverted polyps of the rectum”,5 podejmowano nawet próby określenia patologii jako podtypu zespołu wypadania błony śluzowej odbytnicy.6 Niektórzy autorzy są zdania, że nazwa „wrzód samotny odbytnicy” wprowadza w błąd, ponieważ owrzodzenie występuje zaledwie u ok. 40% pacjentów z potwierdzonym histopatologicznie rozpoznaniem, zmiany mogą być mnogie,7 a patologia może rozwinąć się również w dystalnej części esicy.8 Patogeneza choroby nie została do końca wyjaśniona, najczęściej wskazuje się związek z zaburzeniami defekacji („outlet obstruction”, zespół nadmiernego napięcia mięśni dna miednicy, wzmożenie napięcia mięśnia łonowo-odbytniczego) oraz z wgłobieniami rekto-rektalnymi i rekto-analnymi z wypadaniem odbytnicy włącznie.2

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Leczenie

Nie ma jednej metody leczenia, każdy pacjent wymaga indywidualnego podejścia. Klasycznym postępowaniem jest stosowanie diety bogatobłonnikowej, łagodnych środków przeczyszczających,9 trening biofeedback [...]

Podsumowanie

Na podstawie dostępnego piśmiennictwa można stwierdzić, iż pacjenci cierpiący z powodu samotnego wrzodu odbytnicy najpierw powinni być leczeni metodami zachowawczymi, takimi jak [...]

Do góry