Okiem praktyka

Aktualne spojrzenie na patogenezę raka podstawnokomórkowego

Lek. Magda Marek-Safiejko

Lek. Paulina Kiluk

Dr hab. med. Hanna Myśliwiec

Prof. dr hab. med. Iwona Flisiak

Klinika Dermatologii i Wenerologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Adres do korespondencji: Lek. Magda Marek-Safiejko, Klinika Dermatologii i Wenerologii, Uniwersytetu Medycznego, ul. Żurawia 14, 15-540 Białystok, tel. 85 740 95 66

Rak podstawnokomórkowy (BCC) jest zaliczany do niejednorodnej grupy niemelanocytowych nowotworów skóry i stanowi niemal 30 proc. wszystkich nowotworów. Jest miejscowo złośliwym, wolno rosnącym guzem, który mimo niskiego ryzyka przerzutowego może naciekać i deformować okoliczne tkanki. Niepodważalny i najlepiej udokumentowany wpływ na rozwój BCC ma ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe, ale również immunosupresja, uwarunkowania genetyczne, przewlekłe rany, substancje karcynogenne.

Ostatnio dużo uwagi poświęca się patogenezie molekularnej BCC. Dobre poznanie mechanizmów deregulacji szlaku transdukcji sonic hedgehog pozwoliło na wprowadzenie do leczenia jego inhibitorów, jak wismodegib, hamujących procesy nowotworzenia. Liczne doniesienia zwracają również uwagę na rolę insulinopodobnych czynników wzrostu (IGF-1, IGF-2) w patogenezie tego raka.

Rak podstawnokomórkowy (basal cell carcinoma, BCC) po raz pierwszy został opisany w 1900 roku przez Krompchera jako carcinoma epitheliale adenoides.[1] Zaliczany jest obok raka kolczystokomórkowego (squamous cell carcinoma, SCC) do niejednorodnej ...

Postacie kliniczne BCC

Znacząca większość ognisk BCC lokalizuje się w górnej części twarzy, powyżej linii łączącej kąt ust z płatkami uszu, stanowiąc 80 proc. wszystkich przypadków. Najrzadziej natomiast rozwija się w owłosionej skórze głowy i górnej powierzchni tułowia.[11] Najczęściej spotyka się postać guzkową, która stanowi 60 proc. wszystkich typów BCC. Zazwyczaj lokalizuje się na twarzy, przybierając formę guzka o gładkiej powierzchni, ze współistniejącymi licznymi teleangiektazjami. Ta postać BCC może również przebiegać z owrzodzeniem w części centralnej, które często jest pokryte strupem otoczonym perlistym lub woskowym brzegiem (ryc. 1). Postać powierzchowna stanowi ok. 30 proc. wszystkich BCC. Najczęściej pojawia się u kobiet, zazwyczaj na tułowiu, pod postacią niegojącej się, delikatnie złuszczającej plamy barwy różowej. Może również przybierać formę błyszczącej zmiany otoczonej perlistymi grudkami i zanikiem w część centralnej. Dodatkowo w niektórych przypadkach, szczególnie u osób z ciemną karnacją, obserwuje się obecność barwnika rozłożonego obwodowo (ryc. 2). Kolejną postacią jest rak podstawnokomórkowy twardzinopodobny, który stanowi 5-10 proc. wszystkich BCC. Występuje pod postacią zanikowej, lekko rumieniowej blizny o niewyraźnych brzegach. Ta postać przybiera dość rozległe formy i przebiega bez owrzodzenia. Najczęstszą lokalizacją jest twarz. Każda z wyżej wymienionych postaci BCC może przebiegać z pigmentacją, zwłaszcza u osób o ciemnej karnacji. Częściej dotyczy formy guzkowej, a barwnik zazwyczaj rozkłada się obwodowo.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Postacie kliniczne BCC

Znacząca większość ognisk BCC lokalizuje się w górnej części twarzy, powyżej linii łączącej kąt ust z płatkami uszu, stanowiąc 80 proc. [...]

Patogeneza

Niepodważalny i najlepiej udokumentowany wpływ na rozwój BCC ma ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe (UV). Czynnikami predysponującymi do wystąpienia BCC są niski [...]

Podsumowanie

Patogeneza BCC jest złożona i mimo wielu badań nadal nie w pełni wyjaśniona. Ostatni postęp w leczeniu miejscowo zaawansowanego BCC wynikał [...]

Do góry