Choroby nowotworowe skóry
Praktyczne aspekty diagnostyki i leczenia rogowiaka kolczystokomórkowego skóry
lek. Martyna Sławińska
prof. dr hab. n. med. Roman J. Nowicki
dr hab. n. med. Michał Sobjanek
- Diagnostyka i różnicowanie rogowiaka kolczystokomórkowego skóry
- Szczególne postaci keratoacanthoma
- Aktualne metody leczenia
Rogowiak kolczystokomórkowy (KA – keratoacanthoma) jest guzem skóry o charakterystycznym obrazie i przebiegu klinicznym. Chociaż od czasu jego pierwszego opisu autorstwa Jonathana Hutchinsona minęło już ponad 130 lat, patogeneza pozostaje nieznana. Brakuje również wytycznych dotyczących postępowania terapeutycznego. Celem artykułu jest przegląd aktualnego stanu wiedzy na temat KA, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów przydatnych w okomórkowy (KA – keratoacanthoma) jest guzem skóry o charakterystycznym obrazie i przebiegu klinicznym. Chociaż od czasu jego pierwszego opisu autorstwa Jonathana Hutchinsona minęło już ponad 130 lat, patogeneza pozostaje nieznana. Brakuje również wytycznych dotyczących postępowania terapeutycznego. Celem artykułu jest przegląd aktualnego stanu wiedzy na temat KA, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów przydatnych w codziennej praktyce lekarskiej.
Obraz kliniczny
Wstępne rozpoznanie sporadycznego KA opiera się zwykle na wywiadzie i badaniu przedmiotowym. W większości przypadków pacjenci zgłaszają się do lekarza zaniepokojeni szybkim wzrostem zmiany. W badaniu przedmiotowym stwierdza się kopulasty pojedynczy guz z centralnym, kraterowatym zagłębieniem wypełnionym masami rogowymi (ryc. 1). Zwykle KA mają średnicę 10-20 mm i są niebolesne, ale pozostawione bez leczenia mogą rozrastać się do większych rozmiarów, prowadząc do destrukcji okolicznych tkanek. Typowy przebieg kliniczny obejmuje fazę wzrostu, stabilizacji oraz inwolucji1,2.
Patogeneza i czynniki ryzyka
Patogeneza KA nie została dotąd poznana. Guz wywodzi się najprawdopodobniej z komórek mieszka włosowego (chociaż udokumentowane przypadki występowania w obrębie błon śluzowych, powierzchni dłoniowych rąk lub podeszew stóp wydają się przeczyć tej hipotezie)2-4. Wciąż istnieją kontrowersje co do charakteru biologicznego KA – przez część autorów jest uznawany za guza o charakterze rzekomonowotworowym, przez innych za wariant raka kolczystokomórkowego skóry.
KA najczęściej pojawia się na podłożu skóry przewlekle eksponowanej na światło słoneczne, głównie u osób z I i II fototypem skóry; pacjenci są najczęściej w wieku 50-69 lat. Dokładna częstość występowania KA nie jest znana1. W Polsce nie prowadzi się rejestru zachorowań.
