Unikamy powikłań
Neuropatia – zmiany o charakterze odwracalnym i strukturalnym
dr n. med. Daria Gorczyca-Siudak
dr n. med. Piotr Dziemidok
dr n. med. Daria Gorczyca-Siudak
dr n. med. Piotr Dziemidok
- Neuropatia cukrzycowa – dlaczego diagnostyka jest trudna, a leczenie niewystarczająco skuteczne
- Najczęstsze zgłaszane objawy – klasyfikacja kliniczna, kontrola glikemii
- Leki ukierunkowane na zapobieganie zaburzeniom generowanym hiperglikemią
Mimo że neuropatia cukrzycowa ma wiele istotnych powikłań, często nie przywiązuje się należytej wagi do jej wczesnego wykrywania i starannego leczenia. Wynika to z faktu, że diagnostyka jest trudna, a leczenie w później fazie zmian niewystarczająco skuteczne.
Neuropatia cukrzycowa jest najczęstszym przewlekłym powikłaniem cukrzycy. Uszkodzenie nerwów obwodowych obserwuje się zarówno w układzie czuciowo-ruchowym, jak i autonomicznym. Dystalna symetryczna polineuropatia czuciowa zwiększa częstość hospitalizacji w wyższym stopniu niż inne powikłania cukrzycy, a także jest głównym powodem nieurazowych amputacji kończyn dolnych1. Jest ona jedną z najtrudniejszych diagnostycznie neuropatii, ponieważ postępujące uszkodzenie dystalnych włókien nerwowych początkowo nie wywołuje objawów istotnych klinicznie, ujawniają się one w fazie zaawansowanych zmian morfologicznych w nerwach.
Z kolei neuropatia autonomiczna sercowo-naczyniowa, będąca efektem uszkodzenia nerwów błędnych oraz włókien współczulnych zaopatrujących serce i naczynia krwionośne, jest niezależnym czynnikiem zgonu2.
Patogeneza neuropatii cukrzycowej łączy w sobie zaburzenia wynikające zarówno ze zmian metabolicznych oddziałujących na włókna nerwowe, jak i z mikroangiopatii naczyń odżywczych neuronów. Należy pamiętać, że początkowo zmiany w układzie nerwowym mają charakter odwracalny, a po wielu latach trwania cukrzycy dochodzi do zmian strukturalnych3.
Typowymi objawami polineuropatii czuciowo-ruchowej są najczęściej symetryczne dolegliwości bólowe samoistne i napadowe o charakterze:
• pieczenia
• palenia
• mrowienia
• drętwienia
• uczucia zimna lub gorąca
• przeczulicy lub niedoczulicy
• uczucia chodzenia po nierównym terenie – początkowo w okolicy stóp, następnie obejmujące także dłonie (w postaci „skarpetek i rękawiczek”), czyli tam, gdzie występują najbardziej narażone na uszkodzenia zakończenia najdłuższych aksonów4. Dolegliwości nasilają się bądź pojawiają się w nocy i pod wpływem stresu. Objawy zależą od tego, jaki typ włókien został objęty uszkodzeniem.
Najczęściej zgłaszane objawy (ból, pieczenie, mrowienie) są wywołane przez zajęcie cienkich włókien nerwowych. Uszkodzenie grubych włókien nerwowych może objawiać się jako drętwienie i utrata czucia (LOPS – loss of protective sensation), co wskazuje na obecność obwodowej polineuropatii czuciowo-ruchowej i jest czynnikiem ryzyka rozwoju stopy cukrzycowej.
Neuropatia autonomiczna objawia się zaburzeniami:
• potliwości (wzmożona potliwość górnej połowy ciała lub suchość stóp)
• mikcji
• problemami z potencją
• dysfagią
• biegunkami nocnymi/zaparciami