Leczenie zgodne z zasadami aktualnej wiedzy medycznej to jedna z najistotniejszych zasad wykonywania zawodu lekarza. Ta reguła znajduje bezpośrednie oparcie w przepisach prawa.

Jako przykłady oparcia w przepisach prawa konieczności leczenia w zgodzie z zasadami uaktualnianej stale wiedzy medycznej można wskazać zapisy Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty: „Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością” (art. 4); Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta: „Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej” (art. 6), a także dyspozycje zawarte w Kodeksie etyki lekarskiej: „Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze. Powinien jednak ograniczyć czynności medyczne do rzeczywiście potrzebnych choremu zgodnie z aktualnym stanem wiedzy” (art. 6).

Pojęcie „aktualna wiedza medyczna” jest określeniem niezwykle dynamicznym. Nikogo nie trzeba przekonywać, jak szybko przebiega postęp w poszczególnych dziedzinach medycyny, w jakim tempie zmieniają się metody wykonywania określonych zabiegów, aby były jak najmniej dolegliwe i – co najważniejsze – jak najbardziej bezpieczne dla pacjenta.

Istota wymogu stosowania podczas wykonywania czynności leczniczych aktualnej wiedzy medycznej polega – podobnie jak w przypadku dochowania należytej staranności – na zapewnieniu pacjentowi poczucia bezpieczeństwa. Chodzi tutaj o zminimalizowanie ryzyka terapeutycznego. Z drugiej strony oczywiście zastosowanie nawet najnowszych metod leczniczych w połączeniu z dochowaniem należytej staranności nie gwarantuje pacjentowi wyleczenia.

W związku z tym, że postęp w medycynie następuje bardzo szybko, warto podkreślić, że przy ocenie – także sądowej lub prokuratorskiej – czy określone zachowanie lekarza było zgodne z wymogami aktualnej wiedzy medycznej, bierze się pod uwagę stan tej wiedzy w momencie, w którym był prowadzony proces leczenia, a nie stan wiedzy medycznej w chwili wystąpienia przez pacjenta z określonym roszczeniem przeciwko lekarzowi.

Jeśli chodzi o samo pojęcie aktualnej wiedzy medycznej, należy przyjąć, że termin „wiedza” obejmuje wiadomości przekazywane w czasie studiów, zawarte w dostępnych podręcznikach, których znajomość zostaje potwierdzona stosownymi egzaminami i finaln...

Orzecznictwo sądowe jest w omawianej kwestii jednoznaczne: lekarz ma obowiązek doskonalenia zawodowego, a ewentualne zaniedbania w tym zakresie można rozpatrywać w kategoriach winy.