Wprowadzenie

W sierpniu 2014 roku Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC) opublikowało „Wytyczne dotyczące rozpoznawania i postępowania w ostrej zatorowości płucnej”.¹ Systematyczny postęp wiedzy spowodował, że od czasu publikacji poprzednich wytycznych w 2008 r. zaszło wiele istotnych zmian, co niejako wymusiło publikację nowych zaleceń.

Aktualne wytyczne są dokumentem oceniającym i podsumowującym dowody z badań naukowych dotyczące ostrej zatorowości płucnej (OZP). Celem ich jest usystematyzowanie aktualnej wiedzy oraz ułatwienie lekarzom wyboru najlepszych strategii postępowania u chorych z OZP.

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa jest trzecim co do częstości schorzeniem układu sercowo-naczyniowego. Szacuje się, że roczna częstość jej występowania wynosi 1-2 przypadki na 1000 osób.^2,3 Manifestuje się ona zakrzepicą żył głębokich i/lub OZP. Ostra faza może prowadzić do zgonu pacjenta, choroby przewlekłej lub niepełnosprawności. Prawidłowe postępowanie sprzyja całkowitemu wyleczeniu. Warunkiem niezbędnym do zastosowania właściwego leczenia jest szybkie rozpoznanie choroby.

Poniżej przedstawiono rekomendacje dotyczące diagnostyki chorych z podejrzeniem OZP według aktualnych wytycznych ESC.

Obraz kliniczny

Podejrzenie OZP jest zazwyczaj wysunięte na podstawie objawów klinicznych. U większości pacjentów chorobę podejrzewa się, gdy występuje duszność, ból w klatce piersiowej, omdlenie, krwioplucie. Należy jednak pamiętać, że objawy podmiotowe i przedmiotowe są niespecyficzne i mogą występować w wielu innych jednostkach chorobowych. Niekiedy OZP pozostaje nierozpoznana, gdyż przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. U niektórych chorych zostaje wykryta przypadkowo podczas badań obrazowych wykonywanych w związku z inną chorobą. U części pacjentów OZP może być przyczyną wstrząsu kardiogennego, co wymaga agresywnego postępowania leczniczego.

Oszacowanie prawdopodobieństwa klinicznego

Obecne wytyczne ugruntowują pozycję skal oceny prawdopodobieństwa klinicznego OZP. U każdego pacjenta z podejrzeniem OZP należy oszacować prawdopodobieństwo kliniczne wystąpienia choroby według skal. Zalecane jest posługiwanie się skalą Wellsa lub skalą genewską. Skale te zostały uproszczone w celu zwiększenia ich przydatności w praktyce klinicznej i zostały poddane ocenie wewnętrznej i zewnętrznej. Zmodyfikowane skale genewską i Wellsa przedstawiono w tabeli 1.

Ocena prawdopodobieństwa klinicznego OZP jest bardzo ważna z punktu widzenia praktycznego. Niezależnie od użytej skali odsetek pacjentów, u których można spodziewać się potwierdzonej OZP, wynosi około 10% w grupie niskiego prawdopodobieństwa, 30% ...