Nowości w praktyce

Zespół jelita nadwrażliwego

dr hab. n. med. Marek Waluga1
lek. Rafał Kotulski2
dr hab. n. med. Michał Kukla1

1 Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Wydział Lekarski, Katowice, Śląski Uniwersytet Medyczny

2 Sosnowiecki Szpital Miejski

Opracowano na podstawie wytycznych National Institute for Health and Care Excellence (NICE): Irritable bowel syndrome in adults: diagnosis and management of irritable bowel syndrome in primary care, Issued February 2015

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Marek Waluga, Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, ul. Medyków 14, 40-752 Katowice. E-mail: mwaluga@sum.edu.pl


Opracowanie powstało na podstawie najnowszych wytycznych NICE. Poprzednie rekomendacje NICE z 2008 r. zostały zweryfikowane i uzupełnione obecnie, czyli w 2015 r. Wytyczne te dotyczą wskazań do postępowania diagnostycznego i terapeutycznego u dorosłych z podejrzeniem lub rozpoznaniem zespołu jelita nadwrażliwego w zakresie podstawowej opieki medycznej. Rekomendacje te są skróconym przewodnikiem postępowania u chorych z tym zespołem, stanowią przydatną pomoc w codziennej praktyce lekarza internisty oraz lekarza rodzinnego.


Zespół jelita nadwrażliwego (IBS – irritable bowel syndrome) jest przewlekłą, nawracającą chorobą, trwającą często przez całe życie. Charakteryzuje się dyskomfortem lub bólem brzucha związanym z wypróżnieniem albo zmianą rytmu wypróżnień. Niekiedy towarzyszy temu uczucie napięcia i pełności brzucha, zwykle określane jako wzdęcie. Czasem objawy te nakładają się na inne schorzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak niewrzodowa dyspepsja czy choroba trzewna (celiakia). Pacjenci z IBS mogą zgłaszać lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej wiele objawów. Niektóre z nich ze względu na obszar „wstydliwy społecznie” nie są ujawniane bez szczegółowych pytań ze strony lekarza.

IBS dotyka najczęściej ludzi młodych pomiędzy 20 a 30 r.ż. i jest stwierdzany dwa razy częściej wśród kobiet niż mężczyzn. Częstość w ogólnej populacji wynosi od 10 do 20%. Ostatnio zauważono częstsze występowanie IBS u osób starszych, dlatego należy włączyć ten zespół do diagnostyki różnicowej, jeżeli starsza osoba zgłasza objawy ze strony przewodu pokarmowego.

Kluczowe aspekty omawianych wytycznych obejmują: ustalenie rozpoznania; skierowanie do opieki specjalistycznej tylko w przypadku stwierdzenia objawów alarmowych (objawów lub cech, które mogą być spowodowane przez groźną chorobę organiczną wymagającą poszerzonej diagnostyki); zalecenia dotyczące stylu życia; działanie farmakologiczne i psychologiczne, a także wybór ewentualnej konsultacji i ciągły nadzór nad pacjentem.

Główne cele opracowanych wytycznych to:

  • zapewnienie odpowiednich kryteriów diagnostycznych dla rozpoznawania IBS
  • odpowiednie ukierunkowanie terapii chorych z IBS w gabinecie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej
  • ustalenie klinicznych wskazań do skierowania pacjentów z rozpoznanym IBS do leczenia specjalistycznego z uwzględnieniem aspektów ekonomicznych.


W wytycznych zawarto najlepsze praktyczne wskazówki dotyczące opieki nad dorosłymi pacjentami z IBS. Wszystkie wytyczne opracowane przez NICE uwzględniają przepisy dotyczące ochrony zdrowia na terenie Zjednoczonego Królestwa określone przez Departament Zdrowia.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rozpoznanie

Należy rozważyć rozpoznanie IBS, jeżeli pacjent zgłasza jeden z następujących objawów przez co najmniej 6 miesięcy:

Postępowanie kliniczne

Pacjenci z rozpoznanym IBS powinni być informowani, jak ważny jest wpływ własnych zachowań na dolegliwości związane z chorobą. Powinno to obejmować informacje na [...]

Jak opracowano wytyczne

W 2008 r. wytyczne zostały opracowane przez National Collaborating Centre for Nursing and Supportive Care wraz z wydziałami Royal College of Nursing. The [...]

KOMENTARZ

Opracowanie stanowi zestawienie wytycznych dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej na temat postępowania, w tym diagnostyki i leczenia chorych zgłaszających się do gabinetów z objawami [...]
Do góry