Bezwzględnym wskazaniem do hospitalizacji będzie zawsze nagłe zatrzymanie krążenia tętniczego w całej kończynie, jej części lub w kończynach dolnych, zagrażające utratą kończyny lub życia.

Wprowadzenie

Niedokrwienie kończyny może mieć charakter ostry, podostry lub przewlekły. Przyczyną niedokrwienia bywają urazy naczyń, zamknięcie światła naczynia materiałem zatorowym lub zakrzep w miejscu zmian miażdżycowych. Rzadsze przyczyny nagłego pogorszenia ukrwienia kończyny to ostra zakrzepica żył głębokich kończyny, zespół przywróconego krążenia poprzedzony długotrwałym niedokrwieniem, tętniak i zespół uciskowy tętnicy.

Epidemiologia ostrego niedokrwienia kończyny

Ostre niedokrwienie kończyny jest istotnym wyzwaniem dla rezydentów chirurgii naczyniowej z uwagi na częstość występowania i złożoność choroby. Za przykład może posłużyć przypadek chorego na granicy wydolności krążenia, który trafia do szpitala w ramach ostrego dyżuru naczyniowego z powodu ostrego niedokrwienia wywołanego zatorem tętnicy udowej lub innej, co powoduje niedokrwienie znacznego obszaru tkanek. Gdy pochopnie zakwalifikujemy pacjenta do embolektomii, może dojść do dekompensacji wydolności serca wskutek nagłego zwiększenia obszaru ukrwienia i zgonu. Stan taki wymaga współdziałania anestezjologa i kardiologa przed embolektomią, w jej trakcie i po zabiegu.

Według Davisa występowanie ostrego niedokrwienia kończyn w Wielkiej Brytanii szacuje się na 1,7 przypadków na 10 tys. na rok. Na podstawie obserwacji >3000 przypadków Blaisdell donosi o 26% śmiertelności i 37% amputacji kończyn w przebiegu obwodowej tętniczej trombozy lub zatoru. W analizie 228 zatorów tętnic operowanych w latach 1967-1978 w Klinice Chirurgii Naczyniowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu śmiertelność stwierdzono w 16,6% przypadków. Do zatoru tętnicy dochodziło najczęściej u osób w wieku 50-60 lat. Najczęściej był on zlokalizowany w tętnicach udowych (57,1%), z kolei jego najczęstszą przyczyną była choroba niedokrwienna serca (24,5%). Znaczna śmiertelność u operowanych wynika zazwyczaj z istnienia chorób towarzyszących oraz czynników ryzyka, takich jak: palenie tytoniu (74,6%), nadciśnienie (60,3%), choroba wieńcowa serca (45,4%), cukrzyca (30,8%), hipercholesterolemia (26%), wrodzona wada serca (13,3%), choroba nowotworowa (11,6%) i choroba niedokrwienna mózgu (11,6%). Wyniki te uzyskano na podstawie obserwacji 871 chorych przebadanych w trzech ośrodkach w USA. Z badań epidemiologicznych wynika, że powikłania zatorowo-zakrzepowe przeważają u kobiet, zwłaszcza <50 r.ż. Wśród przyczyn <50 r.ż. dominuje wada mitralna serca, a >50 r.ż. choroba niedokrwienna serca. Powikłania zatorowe zdarzają się częściej u pracowników fizycznych.