Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna po udarze

dr n. med. Jan P. Bembenek

Pracownia EMG i Potencjałów Wywołanych, Zakład Neurofizjologii Klinicznej, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa

Adres do korespondencji: dr n. med. Jan P. Bembenek, Pracownia EMG i Potencjałów Wywołanych, Zakład Neurofizjologii Klinicznej, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa, e-mail: jbembenek@ipin.edu.pl

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna jest nieinwazyjną metodą stymulacji układu nerwowego. Stosuje się ją zarówno w celach diagnostycznych (stymulacja pojedynczymi impulsami magnetycznymi), jak i terapeutycznych (powtarzana przezczaszkowa stymulacja magnetyczna lub stymulacja typu theta burst). Potencjalna wartość terapeutyczna i rokownicza tej metody u pacjentów z udarem jest ciągle w fazie badań, a wyniki – chociaż zachęcające i obiecujące – wymagają potwierdzenia na większych grupach chorych.

Wprowadzenie

Na całym świecie stale rośnie zapadalność na udar, co wynika ze zwiększenia się średniej długości życia. Udar stanowi poważny problem społeczny i ekonomiczny, jest głównym powodem niesprawności i niesamodzielności osób dorosłych.1,2

O powrocie do zdrowia po udarze decyduje szereg czynników, zarówno zależnych od pacjenta, jak i środowiskowych. Należą do nich m.in.: wiek, stan funkcjonalny przed udarem, motywacja i dostęp do rehabilitacji.3 Jednak nawet przy dzisiejszym standardzie opieki medycznej i rehabilitacji często nie udaje się w pełni odzyskać utraconych funkcji, a typowe interwencje rehabilitacyjne zazwyczaj zapewniają jedynie umiarkowaną, nie zaś znaczącą poprawę funkcji motorycznych.

Od pewnego czasu prowadzone są badania nad nieinwazyjnymi metodami stymulacji mózgu (NIBS – non-invasive brain stimulation), stosowanymi we wczesnym okresie po udarze. Ich zadaniem jest wspomaganie powrotu utraconych funkcji, pozwalają także potencjalnie ocenić rokowanie. Do metod tych należą przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS – transcranial magnetic stimulation) i przezczaszkowa bezpośrednia stymulacja prądem elektrycznym (tDCS – transcranial direct current stimulation). Mogą one – według niektórych doniesień – korygować zakłócenia pobudliwości kory mózgowej i przyczynić się do poprawy w zakresie funkcji ruchowych i mowy. Mają też wpływać na plastyczność neuronalną, uczenie się i pamięć, i to zarówno osób zdrowych, jak i pacjentów z przebytym udarem.4 Określane są jako nieinwazyjne metody modulacji mózgu.

TMS po raz pierwszy zastosowali Barker i wsp. ze szpitala w Sheffield (Anglia) do oceny powstawania impulsów nerwowych w korze ruchowej z rejestracją ruchowych potencjałów wywołanych (MEP – motor evoked potentials) z mięśni ręki.5 Obecnie metoda t...

Przed przystąpieniem do badania pacjent musi zostać prawidłowo zakwalifikowany, z uwzględnieniem przeciwwskazań, do których należą np.: obecność urządzeń metalowych w sąsiedztwie wyładowania cewki (stymulator serca, implanty uszne, klipsy po przeb...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Aparaty i cewki stymulacyjne

Na rynku jest dostępnych sporo urządzeń TMS i cewek (szczegółową specyfikację aparatów można znaleźć na stronach internetowych producentów). Należy pamiętać, że [...]

Struktury mózgu będące celem stymulacji

Wraz z kwadratem odległości od cewki spada natężenie pola magnetycznego. Stąd też możliwe jest stymulowanie struktur mózgu i móżdżku położonych powierzchownie [...]

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna pojedynczym bodźcem

<<>>

Reorganizacja ogniska po udarze

Wczesne odzyskiwanie utraconych funkcji – w ciągu kilku pierwszych dni po udarze – zależy prawdopodobnie od rozmiaru i obrzęku tkanki martwiczej [...]

Powtarzana przezczaszkowa stymulacja magnetyczna

<<>>

Stymulacja typu theta burst

W 2005 r. po raz pierwszy został opisany nowy protokół stymulacji magnetycznej, tzw. stymulacja theta burst (TBS – theta burst stimulation).40 [...]

Podsumowanie

TMS przyczyniła się do lepszego poznania mechanizmów, które warunkują odzyskiwanie funkcji motorycznych po udarze. To z kolei stało się pretekstem do [...]
Do góry