Najczęstszym wskazaniem do chirurgicznego leczenia dróg łzowych jest ich niedrożność. Przedstawiamy przegląd metod chirurgicznych stosowanych w zależności od umiejscowienia, charakteru i przyczyny niedrożności. Dzięki postępowi technicznemu nastąpił rozwój nowoczesnej chirurgii dróg łzowych, która pozwala obecnie na uzyskanie bardzo wysokiej (ponad 80-procentowej) skuteczności wykonywanych zabiegów.

Początki chirurgii dróg łzowych datowane są na 50 r. naszej ery, kiedy to Celsus wykonał pierwszą dacryocystectomię. Pierwszy przestrzyk dróg łzowych wykonał Anel w 1700 r., a technikę ich zgłębnikowania rozwinął Bowman. Pierwszym, który wykonał dacryocystorhinostomię z dojścia zewnętrznego, był Włoch Toti.¹ Caldwell zaprezentował ten sam zabieg z dostępu przez nos w 1895 r., a McDonogh 1989 r. Następnie Rice w 1990 r. po raz pierwszy w tego rodzaju zabiegu zastosował metodę endoskopową.^2,3 Od tamtej pory wprowadzano różne modyfikacje tej metody.^4-6

Dzięki ogromnemu postępowi technicznemu, jaki nastąpił od lat 90. ubiegłego wieku, nowoczesna chirurgia dróg łzowych pozwala uzyskać lepsze i bardziej przewidywalne efekty kliniczne. Rozwój endoskopii wraz z miniaturyzacją instrumentarium oraz wprowadzeniem kamery i oświetlenia umożliwia wizualizację dróg łzowych, a zastosowanie lasera zmniejsza inwazyjność metody i pozwala zachować integralność górnego odcinka dróg łzowych.

Jednym z najczęstszych wskazań do chirurgii dróg łzowych jest ich niedrożność.

Rodzaje niedrożności dróg łzowych

Wyróżnia się następujące rodzaje niedrożności dróg łzowych:

• wrodzoną
• nabytą w następstwie zmian:
  – pozapalnych
  – pourazowych
  – jatrogennych.

Pod względem terapeutycznym istotny jest podział na niedrożność:

• górną – dotyczącą odcinków od punktów łzowych do worka łzowego
• dolną – dotyczącą worka łzowego i przewodu nosowo-łzowego.
  
  

Udział procentowy poszczególnych typów niedrożności przedstawiono na rycinie 1.

Najczęściej występującym typem niedrożności jest niedrożność górna stanowiąca łącznie 76% wszystkich niedrożności. Głównym jej objawem jest uporczywe łzawienie (epiphora). Zupełnie inaczej jest w przypadkach niedrożności dolnej, w której mamy do czynienia z komunikacją między workiem spojówkowym i łzowym. W takich przypadkach do uporczywego łzawienia dołączają się zwykle ropne stany zapalne, które z różną intensywnością utrzymują się mimo prowadzonej antybiotykoterapii lub ustępują na krótko.

Niedrożność górna

Możliwe typy niedrożności górnej przedstawiono na rycinie 2.