Błyski w polu widzenia

dr n. med. Piotr Sobolewski

Centrum Okulistyczno-Laserowe w Białymstoku

Adres do korespondencji: dr n. med. Piotr Sobolewski, Centrum Okulistyczno-Laserowe, ul. Legionowa 6/9, 15-099 Białystok; e-mail: doktorsobol@gmail.com

Wrażenie błysków światła jest częstym objawem zgłaszanym przez pacjentów w gabinecie okulistycznym. Ma to również odzwierciedlenie w piśmiennictwie naukowym. W bazie danych Narodowej Biblioteki Medycznej można znaleźć aż 24 miliony artykułów dotyczących tej problematyki. Zapoznanie się z przyczynami i istotą błysków może być przydatne w codziennej praktyce okulistycznej.

Definicja

Błyski światła w polu widzenia (fotopsje) to subiektywne postrzeganie wrażeń wzrokowych w wyniku pobudzania siatkówki, nerwu wzrokowego lub struktur ośrodkowego układu nerwowego. Zalicza się je do zjawisk entoptycznych, tj. procesów powstających bez udziału zewnętrznych bodźców świetlnych.1 Opis objawów przedstawiany przez pacjenta może być precyzyjny lub niedokładny, w zależności od jego osobowości, zdolności do analizy tego, co postrzega, a także wykształcenia. Również same błyski mogą być ukształtowane (np. błyskawice, łuki) lub widziane jako bezkształtne rozbłyskiwanie światła, pulsowanie, błyszczenie, świecenie. Zwykle najwyraźniej są one widoczne w przyciemnionym oświetleniu.

W ocenie tych zjawisk bierze się pod uwagę: morfologię (np. świecące przecinki, plamki, linie, obręcze, zygzaki, fale, iglice, smugi, mroczki z połyskującymi krawędziami), kolor (np. żółte błyski w proliferacjach wewnątrzgałkowych, w rozwarstwieniu siatkówki, zatruciu naparstnicą, fioletowe błyski w zatorze, zakrzepie żyły środkowej siatkówki), czas trwania i częstotliwość błysków (np. błyski krótkie, seryjne) oraz lokalizację w polu widzenia. Istotne jest również: występowanie tych zjawisk w jednym lub obojgu oczach, czy występują w dzień, czy w nocy, czy pojawiają się podczas ruchów głową, czytania, czy pojawiły się po urazie oka, czy towarzyszą obniżeniu stężenia glukozy we krwi, czy współistnieją z nimi objawy ogólne, takie jak bóle głowy, dwojenie, nudności.

Przypuszcza się, że przyczyną błysków jest mechaniczna, zapalna lub naczyniowa stymulacja fotoreceptorów siatkówki. Różnice w postrzeganiu tych zjawisk zależą od tego, czy pobudzana jest zewnętrzna, czy wewnętrzna część siatkówki i czy siatkówka jest pobudzana od przodu, czy od tyłu. Pobudzanie fotoreceptorów siatkówki od przodu (trakcje szklistkowo-siatkówkowe na jej powierzchni) wywołuje szybkie, skroniowe flesze, natomiast stymulacja fotoreceptorów siatkówki od tyłu powoduje widzenie centralnego iskrzenia.

Przyczyny mechaniczne błysków jednoocznych

Błyski najczęściej kojarzy się z tylnym odłączeniem ciała szklistego (PVD – posterior vitreous detachment). Obkurczające się ciało szkliste i trakcje szklistkowo-siatkówkowe wywołują pociąganie powierzchni centralnej lub obwodowej siatkówki i stym...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Przyczyny zapalne błysków jednoocznych

Podrażnienie zmienionych fotoreceptorów w zapaleniu zewnętrznej lub wewnętrznej warstwy siatkówki bądź płyn podsiatkówkowy okolicy tarczy nerwu wzrokowego powoduje powstawanie wrażenia błysków o typie [...]

Przyczyny naczyniowe błysków jednoocznych

Jeszcze inną przyczyną błysków może być skurcz i czasowa hipoperfuzja tętnicy środkowej siatkówki. Pojawia się wówczas nagła, chwilowa utrata widzenia, której towarzyszą [...]

Przyczyny błysków obuocznych

Przyczyny błysków obuocznych można podzielić na:

Fosfeny – udział czynników zewnętrznych

Innym rodzajem błysków są fosfeny (błyski fosfenowe). To zjawiska wywołane przez mechaniczne uciskanie gałki ocznej (tzw. fenomen oczno-palcowy) lub przez szybkie [...]

Zaburzenia wzrokowe podobne do błysków (refleksy, śnieżenie, palinopsje, halucynacje)

Objawy fotooptyczne (tzw. dysfotopsja pseudofakijna) w postaci błysków, smug światła, refleksów z centralnego punktu mogą pojawić się po wszczepieniu soczewki wewnątrzgałkowej. Jest to [...]

Podsumowanie

Błyski światła są częstym objawem zgłaszanym przez pacjentów okulistycznych i neurologicznych. Fotopsje jednooczne wiążą się ze stymulacją fotoreceptorów siatkówki i nerwu wzrokowego, objawy [...]
Do góry