W artykule omówiono aktualnie stosowane w okulistyce techniki obrazowe: rentgenogram, tomografię komputerową, pozytonową tomografię emisyjną, rezonans magnetyczny, ultrasonografię i dakriocystografię.

Wprowadzenie

W ciągu ostatnich dwóch dekad dokonał się znaczący postęp w diagnostyce obrazowej. Dzięki innowacyjnym technologicznie aparatom do obrazowania oraz rozwojowi zaawansowanych programów informatycznych do analizy dużych ilości danych obrazy zwizualizowanych tkanek mają dziś bardzo dobrą jakość. Ten fakt w dużym stopniu ułatwia obranie odpowiedniego toru diagnostycznego i leczenia. W codziennej praktyce okulistycznej „tradycyjne” obrazowanie struktur narządu wzroku odgrywa dużą rolę przede wszystkim w ocenie klinicznej pacjentów z urazami aparatu ochronnego oka i gałki ocznej, ale jest też nieodzowne w wielu zaburzeniach nieurazowych wspomnianej okolicy.

W niniejszej pracy omówiono aktualnie stosowane w okulistyce techniki obrazowe, takie jak:

• rentgenogram (RTG)
• tomografia komputerowa (TK), w tym rekonstrukcja 3D i angiografia metodą tomografii komputerowej (CTA – computed tomography angiography)
• pozytonowa tomografia emisyjna (PET – positron emission tomography)
• rezonans magnetyczny (MR – magnetic resonance) oraz jego odmiany: angiografia metodą rezonansu magnetycznego (MRA – magnetic resonance angiography) i wenografia metodą rezonansu magnetycznego (MRV – magnetic resonance venography)
• ultrasonografia (USG): prezentacja A, prezentacja B, ultrabiomikroskopia (UBM), ultrasonografia doplerowska
• dakriocystografia (DCG).

Rentgenogram

Jest to jedna z podstawowych metod diagnostycznych w medycynie, stosowana od XIX w. Badanie opiera się na rejestracji promieniowania jonizującego X, które przechodzi przez badaną tkankę, a następnie przez kliszę światłoczułą na promieniowanie rentgenowskie, gdzie zapisywany jest obraz. Dzięki rozwojowi radiografii cyfrowej w wielu ośrodkach tradycyjne klisze zostały zastąpione przez zapis i analizę cyfrową obrazu. Ma on znacznie lepszą jakość i umożliwia obróbkę w dowolnym czasie; co więcej, jest łatwiejszy w archiwizowaniu i dalszej dystrybucji.

W okulistyce badanie RTG służy głównie do identyfikowania nieprzepuszczalnych dla promieni rentgenowskich ciał obcych (głównie metalicznych) (ryc. 1). Poważne ograniczenie tej metody stanowi fakt, że trójwymiarowa struktura tkanek jest przedstawiona na zdjęciach w dwóch wymiarach, dlatego RTG nie powinien być rozstrzygający w ocenie złamań kości oczodołu. Uważa się, że w tych przypadkach może dochodzić do nakładania się obrazów, a w efekcie do pominięcia dyskretnych, ale istotnych nieprawidłowości obrazu. Biorąc powyższe pod uwagę, RTG stanowi użyteczny „screening” przed wykonaniem MR.