Oddajemy w Państwa ręce drugie wydanie dziewiątego tomu WIELKIEJ INTERNY – „Reumatologię”. To obszerna praca poświęcona patogenezie, diagnostyce i leczeniu chorób reumatycznych. Dołożyliśmy wszelkich starań, żeby jak najdokładniej oddawała aktualny stan wiedzy. 
Jesteśmy świadkami niezwykle gwałtownego rozwoju genetyki, immunologii klinicznej i biologii molekularnej. Dzięki nowym metodom badawczym udało się wyjaśnić patogenezę wielu chorób reumatycznych i na poziomie molekularnym ocenić mechanizmy biorące udział w rozwoju zapalenia. Szczegółowe poznanie patomechanizmu niektórych chorób umożliwiło opracowanie nowych metod diagnostycznych, a nade wszystko skutecznych terapii lekami działającymi na poznane, dokładnie określone miejsca i drogi biologicznego oddziaływania komórek. Do leków tych należy zaliczyć m.in. leki biologiczne, np. przeciwciała monoklonalne skierowane przeciw poszczególnym cytokinom i antygenom komórkowym. Ich zastosowanie istotnie poprawia jakość życia chorych. 

Podejmując się przygotowania książki, mieliśmy na uwadze trudności, z jakimi borykają się lekarze, do których trafia pacjent z podejrzeniem choroby reumatycznej. Staraliśmy się wszystkie te problemy przedstawić w sposób przejrzysty, rzeczowy i dokładny: od doboru odpowiednich metod diagnostycznych (badania laboratoryjne, obrazowe) w celu potwierdzenia rozpoznania i oceny aktywności choroby przez diagnostykę różnicową po omówienie skutecznych terapii, powikłań i rokowania.

Specjaliści, w tym polscy, zrzeszeni w międzynarodowych towarzystwach naukowych ciągle opracowują i publikują szczegółowe zalecenia ułatwiające postępowanie w konkretnych sytuacjach klinicznych. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby kryteria diagnostyczne i rekomendacje dotyczące leczenia poszczególnych jednostek chorobowych, zatwierdzone w procesie konsensusu przez najlepszych specjalistów, znalazły się w tym podręczniku. Są one bowiem istotnym źródłem aktualnej wiedzy medycznej, najlepiej przystosowanym do praktycznego wykorzystania „przy łóżku” chorego.

W drugim wydaniu książki zamieściliśmy uaktualnienie wytycznych diagnostycznych i terapeutycznych poszczególnych chorób. Ponadto dodaliśmy rozdziały poświęcone nowym chorobom reumatycznym, tj. chorobom IgG4-zależnym, w tym zespołowi Mikulicza, i chorobom reumatycznym wywołanym przez adiuwanty (ASIA).

„Reumatologia” to obszerny, nowoczesny podręcznik, powstały z myślą o wszystkich lekarzach i studentach pragnących zdobyć, uaktualnić lub poszerzyć wiedzę w tej dziedzinie. Mam wielką nadzieję, że zawarte w nim informacje pomogą wykonywać zawód zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.

Jako redaktor naukowy chciałbym podziękować wszystkim, którzy zaangażowali się w pracę nad tym tomem. Dziękuję Autorom poszczególnych rozdziałów, a szczególnie serdecznie Pracownikom Katedry i Kliniki Reumatologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Życzę owocnej lektury podręcznika „Reumatologia” z cyklu WIELKA INTERNA wydawnictwa Medical Tribune Polska.

Mariusz Puszczewicz

INFORMACJE PODSTAWOWE

Podział chorób reumatycznych
Mariusz Puszczewicz

Genetyczne podłoże chorób reumatycznych
Jacek Fliciński, Krzysztof Prajs, Marek Brzosko


DIAGNOSTYKA

Badanie podmiotowe i przedmiotowe
Mariusz Puszczewicz

Nieswoiste wskaźniki aktywności procesu zapalnego i chorobowego
Grażyna Białkowska-Puszczewicz, Mariusz Puszczewicz

Badania serologiczne w chorobach reumatycznych
Mariusz Puszczewicz

Inne badania laboratoryjne
Mariusz Puszczewicz, Grażyna Białkowska-Puszczewicz

Analiza płynu stawowego
Grażyna Białkowska-Puszczewicz, Mariusz Puszczewicz

Diagnostyka obrazowa chorób reumatycznych
Krzysztof Prajs, Jacek Fliciński, Marek Brzosko

Kapilaroskopia
Otylia Kowal-Bielecka, Anna Kuryliszyn-Moskal


CHOROBY UKŁADOWE TKANKI ŁĄCZNEJ

Reumatoidalne zapalenie stawów
Eugeniusz Józef Kucharz

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów
Elżbieta Smolewska

Toczeń rumieniowaty układowy
Marzena Olesińska

Zespół antyfosfolipidowy
Lidia Ostanek, Marek Brzosko

Twardzina układowa
Otylia Kowal-Bielecka, Marek Bielecki

Eozynofilowe zapalenie powięzi
Krzysztof Kowal, Otylia Kowal-Bielecka

Idiopatyczne miopatie zapalne
Eugeniusz Józef Kucharz

Mieszana choroba tkanki łącznej
Mariusz Puszczewicz

Zespół Sjögrena
Mariusz Puszczewicz

Choroby IgG4-zależne
Bogna Grygiel-Górniak, Mariusz Puszczewicz

Autoimmunologiczny (autozapalny) zespół indukowany przez adiuwanty (ASIA)
Maria Maślińska


ZAPALENIA NACZYŃ

Podział nieinfekcyjnych zapaleń naczyń
Małgorzata Tłustochowicz, Witold Tłustochowicz

Zapalenia dużych naczyń
Justyna Swarowska-Knap, Witold Tłustochowicz

Zapalenia średnich naczyń
Justyna Swarowska-Knap, Witold Tłustochowicz

Zapalenia małych naczyń
Joanna Kur-Zalewska, Witold Tłustochowicz

Zapalenie naczyń w jednym narządzie
Joanna Kur-Zalewska, Witold Tłustochowicz


INNE UKŁADOWE CHOROBY TKANKI ŁĄCZNEJ

Polimialgia reumatyczna
Arkadiusz Chlebicki, Piotr Wiland

Zapalenie tkanki tłuszczowej
Beata Nowak, Piotr Wiland

Rumień guzowaty
Renata Sokolik, Piotr Wiland

Nawracające zapalenie chrząstek
Beata Maciążek-Chyra, Piotr Wiland

Choroba Stilla u dorosłych
Mariusz Puszczewicz

Zespoły autozapalne (zespoły gorączek okresowych)
Eugeniusz Józef Kucharz, Anida Grosicka


SERONEGATYWNE ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA
(SPONDYLOARTROPATIE SERONEGATYWNE)

Seronegatywne zapalenia stawów kręgosłupa (seronegatywne spondyloartropatie zapalne)
Hanna Przepiera-Będzak, Marek Brzosko

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
Hanna Przepiera-Będzak, Marek Brzosko

Reaktywne zapalenie stawów
Hanna Przepiera-Będzak, Iwona Brzosko

Łuszczycowe zapalenie stawów
Hanna Przepiera-Będzak, Marek Brzosko

Zapalenie stawów w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit
Hanna Przepiera-Będzak, Iwona Brzosko

Zespół SAPHO
Hanna Przepiera-Będzak, Iwona Brzosko


CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW

Choroba zwyrodnieniowa stawów
Piotr Adrian Klimiuk, Anna Kuryliszyn-Moskal


ZAPALENIE STAWÓW TOWARZYSZĄCE ZAKAŻENIU

Zapalenie stawów wywołane bezpośrednio przez drobnoustroje
Mariusz Puszczewicz

Zapalenia stawów towarzyszące zakażeniu
Mariusz Puszczewicz, Marta Ociepa-Zawal

Gorączka reumatyczna
Elżbieta Smolewska

Borelioza (choroba z Lyme)
Anna Raczkiewicz, Witold Tłustochowicz


ZAPALENIA STAWÓW TOWARZYSZĄCE CHOROBOM METABOLICZNYM
I GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH

Zapalenie stawów wywołane przez kryształy
Maria Majdan

Amyloidoza AA
Piotr Wiland, Arkadiusz Chlebicki

Zmiany stawowe w przebiegu chorób gruczołów dokrewnych
Marek Ruchała, Ewelina Szczepanek


WRODZONE WADY METABOLICZNE

Zespół Marfana
Eugeniusz Józef Kucharz, Anna Kotulska

Zespół Ehlersa-Danlosa
Eugeniusz Józef Kucharz

Zespół Sticklera
Eugeniusz Józef Kucharz, Justyna Kramza

Kępki żółte rzekome (pseudoxanthoma elasticum)
Eugeniusz Józef Kucharz, Magdalena Kopeć-Mędrek

Homocysteinuria
Przemysław Kotyla, Eugeniusz Józef Kucharz

Wrodzona łamliwość kości (osteogenesis imperfecta)
Eugeniusz Józef Kucharz, Małgorzata Widuchowska

Alkaptonuria (ochronoza)
Eugeniusz Józef Kucharz

Mukopolisacharydozy
Eugeniusz Józef Kucharz


ZABURZENIA NERWOWO-NACZYNIOWE

Stawy Charcota
Maciej Głowacki

Zespoły uciskowe kanału kręgowego
Roman Jankowski, Stanisław Nowak

Zespół kanału nadgarstka
Leszek Romanowski, Piotr Czarnecki

Odruchowa dystrofia współczulna
Przemysław Lubiatowski, Leszek Romanowski

Choroba i zespół Raynauda
Otylia Kowal-Bielecka, Marek Bielecki


CHOROBY KOŚCI I CHRZĄSTEK

Osteoporoza
Piotr Głuszko

Osteomalacja
Wanda Horst-Sikorska

Osteoartropatia przerostowa
Dominik Majewski, Mariusz Puszczewicz

Uogólniona samoistna hiperostoza szkieletu
Aleksandra Kołczewska, Mariusz Puszczewicz

Choroba Pageta kości
Wanda Horst-Sikorska, Bogna Grygiel-Górniak

Martwica jałowa kości
Andrzej Bohatyrewicz, Łukasz Kołodziej


ZMIANY POZASTAWOWE

Zmiany pozastawowe
Włodzimierz Samborski

Fibromialgia
Włodzimierz Samborski


ZMIANY W STAWACH W INNYCH ZESPOŁACH CHOROBOWYCH

Sarkoidoza układu kostno-stawowego
Mariusz Puszczewicz

Układowe włóknienie nerkopochodne
Marta Ociepa-Zawal, Mariusz Puszczewicz

Objawy neurologiczne chorób reumatycznych
Maria Łukasik, Wojciech Kozubski

Objawy okulistyczne w przebiegu chorób reumatycznych
Ewa Czaplicka

Objawy reumatologiczne w przebiegu chorób nowotworowych
Marta Ociepa-Zawal, Mariusz Puszczewicz


POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE W CHOROBACH REUMATYCZNYCH

Fizykoterapia w chorobach reumatycznych
Elżbieta Skorupska, Włodzimierz Samborski

Kinezyterapia w chorobach reumatycznych
Elżbieta Skorupska, Włodzimierz Samborski

Postępowanie okołooperacyjne u chorych na choroby reumatyczne
Ryszard Marciniak

Leczenie operacyjne chorób reumatycznych
Andrzej Bohatyrewicz, Paweł Ziętek


INNE WAŻNE ZAGADNIENIA REUMATOLOGICZNE

Ciąża i okres karmienia piersią u kobiet z chorobami reumatycznymi
Mariusz Puszczewicz, Witold Kędzia

Zabezpieczenie społeczne niepełnosprawności ze szczególnym uwzględnieniem roli orzecznictwa lekarskiego
Anna Wilmowska-Pietruszyńska