Program edukacyjny

Próchnica wczesnego dzieciństwa – etiologia, diagnostyka, metody leczenia i zapobiegania

lek. dent. Anna Haładyj

Warszawski Uniwersytet Medyczny, Zakład Stomatologii Zachowawczej

Adres do korespondencji:

lek. dent. Anna Haładyj

Uniwersyteckie Centrum Stomatologii

Warszawski Uniwersytet Medyczny

ul. Stanisława Binieckiego 6

02-097 Warszawa

  • Omówienie przyczyn coraz częściej występującego schorzenia u dzieci przed 6 r.ż. z uwzględnieniem głównych czynników próchnicotwórczych
  • Przedstawienie domowych i profesjonalnych sposobów profilaktyki oraz metod diagnostycznych i sposobów leczenia
  • Zaprezentowanie opisów 3 przypadków klinicznych

Próchnica wczesnego dzieciństwa

Choroba próchnicowa w uzębieniu najmłodszych dzieci może pojawić się już z chwilą ukazania się w jamie ustnej pierwszych zębów mlecznych, czyli między 6 a 12 miesiącem życia. Próchnica wczesnego dzieciństwa (ECC – early childhood caries) według definicji Towarzystwa Stomatologów Amerykańskich i Amerykańskiej Akademii Stomatologii Dziecięcej to obecność 1 lub więcej zębów z próchnicą, usuniętych z jej powodu lub wypełnionych u dzieci przed ukończeniem 6 r.ż. (do 71 miesięcy, tj. 5 lat i 11 miesięcy). W piśmiennictwie spotykamy się z wieloma określeniami próchnicy u dzieci w wieku 0-5 lat. Oprócz próchnicy wczesnego dzieciństwa stosuje się także określenia: próchnica butelkowa, próchnica smoczkowa, próchnica niemowlęca i próchnica kwitnąca.

ECC zwykle postępuje gwałtownie, rozprzestrzenia się na świeżo wyrzynające się zęby mleczne, a wczesne stadia szybko przechodzą w nieodwracalne zmiany. O postaci ciężkiej próchnicy wczesnego dzieciństwa (S-ECC – severe early childhood caries) można mówić w sytuacji:

  • każdej zmiany na powierzchniach gładkich u dzieci poniżej 3 r.ż.
  • zmiany na co najmniej 4 powierzchniach u dzieci w wieku 3 lat
  • zmiany na co najmniej 5 powierzchniach u dzieci w wieku 4 lat
  • zmiany na co najmniej 6 powierzchniach u dzieci w wieku 5 lat.

Ciężka postać próchnicy wczesnego dzieciństwa u dzieci poniżej 3 r.ż. często atakuje grupy zębów kolejno pojawiające się w jamie ustnej i ma ostry, gwałtowny przebieg. Nieleczona, w krótkim czasie prowadzi do destrukcji części koronowej zęba, pulpopatii, zmian zapalnych w tkankach okołokorzeniowych i konieczności ekstrakcji zęba1,2.

Obraz kliniczny i umiejscowienie

Pierwszą kliniczną oznaką próchnicy jest plama próchnicowa spowodowana podpowierzchniową demineralizacją szkliwa. Jest ona widoczna jako niewielka, nieprzezierna, biała lub kredowa zmiana o twardej, gładkiej bądź chropowatej powierzchni, zauważaln...

Próchnica wczesnego dzieciństwa u młodszych dzieci ma ostry przebieg w związku z budową zębów mlecznych i ich słabą mineralizacją, a kolor zmian jest jasny. U dzieci starszych przebieg choroby może być przewlekły – zmiany mają ciemne zabarwienie i twardą, skórzastą konsystencję.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Etiologia próchnicy wczesnego dzieciństwa

W procesie powstawania i rozwoju próchnicy główną rolę odgrywają 4 główne czynniki próchnicotwórcze:

Skutki próchnicy wczesnego dzieciństwa

Częstość występowania postaci ciężkiej próchnicy wczesnego dzieciństwa w najmłodszej grupie wiekowej u dzieci w polskiej populacji jest niezwykle wysoka. Bardzo często rodzice nie zdają [...]

Leczenie

Podczas pierwszej wizyty małego pacjenta w gabinecie stomatologicznym powinny zostać wdrożone działania służące zapewnieniu odpowiednich warunków w jamie ustnej dla zachodzenia procesów remineralizacyjnych. [...]

Zapobieganie ECC – zalecenia dla rodziców

Higienę jamy ustnej dziecka powinno się rozpocząć zaraz po jego urodzeniu, regularnie przecierając wały dziąsłowe wilgotnym gazikiem lub specjalnymi akcesoriami przeznaczonymi [...]

Zalecenia dietetyczne

Zgodnie z zaleceniami dietetycznymi dotyczącymi małych dzieci wskazane jest:

Podsumowanie

Próchnica wczesnego dzieciństwa, najczęściej diagnozowane u dzieci do 3 r.ż. schorzenie przewlekłe, jest traktowana jako choroba społeczna uwarunkowana społecznie i środowiskowo. Wysokie ryzyko [...]

Do góry