Metoda analizy wzorca w dermatoskopii, oparta na nomenklaturze geometrycznej, została przedstawiona przez Haralda Kittlera w 2007 r.¹ Do opisu jakiegokolwiek wykwitu widzianego pod dermatoskopem zaproponował 5 prostych elementów: linie, pseudopodia, koła, grudki i kropki (ryc. 1). W celu postawienia diagnozy badający analizuje kolory i struktury, próbując skorelować obraz dermatoskopowy z histopatologią. Uzyskaniu rozpoznania lub prawdopodobnych diagnoz różnicowych w dermatoskopowej analizie wzorca służy ustrukturyzowany opis wykwitu. Zaczyna się on od opisania cech ogólnych zmiany, a kończy na szczegółach². Używamy do tego algorytmu:

Wzorzec + Kolor + Wzór = Diagnoza

Podstawowym celem dermatoskopii jest wczesne wykrywanie czerniaka i innych nowotworów skóry. Aby ułatwić to zadanie, opracowano – w metodologii analizy wzorca – dla wykwitów barwnikowych algorytm „Chaos i Wzory”^3,4 oraz dla wykwitów bezbarwnikowych algorytm „Prognoza bez obecności barwnika”^5,6. Powyższe algorytmy mają charakter decyzyjny, a nie diagnostyczny. Posługując się nimi, dermatoskopista stara się zdecydować, które wykwity należy wyciąć w celu weryfikacji histologicznej, a które mają cechy łagodności i można je pozostawić (ryc. 2).

Przypadek 1

Pacjentka, lat 12, z jasnym fototypem skóry, zgłosiła się do lekarza w celu oceny barwnikowego ogniska na skórze klatki piersiowej (ryc. 3A-C, 4A-C, tab. 1).

Na skórze dziewczynki w dolnej części piersi prawej stwierdzono niesymetryczne ognisko barwnikowe 8/5 mm. W badaniu klinicznym i dermatoskopowym całej skóry stwierdzono występowanie pojedynczych znamion barwnikowych, które miały wzorzec znamion wrodzonych bez cech złośliwości. Według informacji matki podejrzana zmiana pojawiła się de novo 6 miesięcy wcześniej i stopniowo się powiększała. Wykwit poddano badaniu klinicznemu i dermatoskopowemu⁷. W rosnącej zmianie stwierdzono chaos wzorców i kolorów oraz wzory złośliwości. Ognisko wycięto i zbadano histopatologicznie. Postawiono rozpoznanie czerniaka złośliwego z mikroinwazją bez cech współwystępującego znamienia. Wykwit był czerniakiem złośliwym inwazyjnym, grubości 0,2 mm wg skali Breslowa, stopień pT1a (wg American Joint Committee on Cancer – AJCC 8^th Edition).