Zespół policystycznych jajników u nastolatek: konsekwencje nie tylko dla rozrodu
Amy Divasta, MD
Zespół policystycznych jajników wiąże się z ryzykiem kardiometabolicznym, co sprawia, że dokładne rozpoznanie i leczenie ma zasadnicze znaczenie dla ogólnego stanu zdrowia pacjentek.
Zespół policystycznych jajników (polycystic ovary syndrome, PCOS) jest jednym z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych u dorastających i dorosłych kobiet, a co szczególnie ważne, ma on konsekwencje zarówno dla rozrodu, jak i metabolizmu.1 PCOS jest jednak prawdopodobnie rozpoznawany zbyt rzadko, zwłaszcza u nastoletnich pacjentek.2,3 Ustalenie tego rozpoznania w ciągu pierwszych 1-2 lat od wystąpienia pierwszej miesiączki jest trudne, ponieważ fizjologiczne zmiany następujące podczas dojrzewania mogą imitować cechy PCOS. Do tych cech należą bezowulacyjne cykle miesiączkowe, przemijająca wielopęcherzykowa morfologia jajników, która w badaniu ultrasonograficznym może sprawiać wrażenie wielotorbielowatości, nasilone działanie androgenów, a także względna insulinooporność wtórna do zwiększonego stężenia hormonu wzrostu.4
Praktyka diagnostyczna różni się znacznie nawet wśród specjalistów ze względu na brak powszechnie przyjętych kryteriów rozpoznawania PCOS u nastolatek.5 Zbyt mała rozpoznawalność PCOS jest jednak niepokojąca ze względu na konsekwencje tego stanu dla rozrodu, a także związane z nim zagrożenia kardiometaboliczne. U nastolatek z PCOS występuje zwiększone ryzyko zespołu metabolicznego i związanych z nim czynników w porównaniu z grupą kontrolną dobraną pod względem wieku i wskaźnika masy ciała (BMI).6,7 Ustalenie rozpoznania PCOS ma więc ważne implikacje dla dalszej przesiewowej oceny, poradnictwa i leczenia.
Do najczęstszych początkowych cech klinicznych PCOS u nastolatek należą zaburzenia miesiączkowania (brak miesiączkowania, skąpe lub częste krwawienia miesiączkowe) i/lub objawy nadmiaru androgenów (hirsutyzm, łysienie).7 Te objawy mogą być szczególnie stresujące dla nastolatek i ich rodzin, ale zwykle to nie one są bezpośrednio związane z ryzykiem metabolicznym. Głównym przedmiotem zainteresowania pacjentek, ich rodzin oraz lekarzy prowadzących leczenie jest pragnienie uzyskania natychmiastowej poprawy w zakresie tych początkowych objawów. W rezultacie długoterminowe ryzyko kardiometaboliczne związane z PCOS może zostać przeoczone.
Chociaż nie ma prospektywnych badań, w których oceniono by długoterminowe kardiometaboliczne następstwa PCOS rozpoznanego w okresie dorastania, dostępne dane wskazują na zwiększone ryzyko przedwczesnych zmian i chorób układu krążenia.8,9 W porówna...
