Pulmonologia
Postępowanie w nawracających zapaleniach płuc
prof. dr hab. n. med. Bernard Panaszek
- Nawracające infekcje dróg oddechowych stanowią istotny problem współczesnej pulmonologii w aspekcie zapobiegania nawrotom, które z kolei wiążą się z ryzykiem występowania nawracających zapaleń płuc
- Innym ważnym zjawiskiem sprzyjającym nawracającym zapaleniom płuc są przewlekłe choroby układu oddechowego, szczególnie takie, które powodują zmiany strukturalne dróg oddechowych (nowotwory, rozstrzenie oskrzeli, włóknienie płuc, mukowiscydoza)
- Za niezależne czynniki ryzyka nawracających incydentów pneumonii uznaje się stosowanie wziewnych glikokortykosteroidów i leków nasennych/uspokajających oraz kolonizację dróg oddechowych przez Pseudomonas aeruginosa
Patogeny zapalenia płuc
Patogeny odpowiedzialne za zapalenie płuc należą do bakterii zewnątrzkomórkowych (typowych), bakterii wewnątrzkomórkowych (atypowych), wirusów, riketsji oraz grzybów1-3. W zakażeniach pozaszpitalnych najczęściej spotyka się bakterie Gram(+), tj.: Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes i Staphylococcus aureus, oraz bakterie Gram(–), do których należą: Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis, ponadto bakterie wewnątrzkomórkowe (atypowe) – Mycoplasma pneumoniae i Chlamydia pneumoniae4. W zakażeniach szpitalnych dominują: Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter oraz rodzina Enterobacteriaceae (Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli, Enterobacter spp., Proteus spp., Serratia marcescens)5. Wirusy pneumotropowe, takie jak wirusy grypy A i B, paragrypy, wirus syncytialny (RSV – respiratory syncytial virus) i rynowirusy, powodują ostre (zimowe) infekcje dróg oddechowych, czasami powikłane zapaleniem płuc6. Ryzyko wystąpienia pneumonii wzrasta: u osób w podeszłym wieku, w wielochorobowości (przewlekła obturacyjna choroba płuc [POChP], cukrzyca, niewydolność serca), z chorobami przyzębia, u pacjentów zagrożonych zachłyśnięciem (stosujących alkohol, leki psychotropowe, narkotyki, z chorobami neurologicznymi) oraz u pracowników narażonych na zmienne warunki atmosferyczne i wdychanie pyłów metali w czasie spawania oraz montażu metalowych konstrukcji7. Niepełna eradykacja bakteryjnego patogenu odpowiedzialnego za zapalenie płuc sprzyja nawrotowi pneumonii u osób dorosłych, a przewaga czynnika wirusowego u dzieci rodzi podobny problem w pediatrii, co wynika z 13-letniej obserwacji Tural-Kary i wsp.8, którzy wykazali w grupie 1395 hospitalizowanych dzieci nawracające pneumonie w odsetku 9,2%.
Etiologia nawracającego zapalenia płuc
Patogeny, głównie bakterie i wirusy odpowiedzialne za wystąpienie nawracającego zapalenia płuc, zasiedlają dolne drogi oddechowe w mechanizmie aspiracji skolonizowanej przez nie wydzieliny z górnych dróg oddechowych9. W wiarygodnym badaniu klinicz...