Czynnikiem zaostrzającym przebieg AZS może być również nadwrażliwość na pokarmy. Dotyczy ok. 10-40% dzieci i w 90% jest spowodowana 5 głównymi alergenami: jajami kurzymi, mlekiem, orzechami, soją oraz pszenicą. Ograniczenia dietetyczne mają więc wartość jedynie u chorych, u których alergia na pokarmy została udowodniona za pomocą badań.2

Świąd

Niezwykle ważnym zagadnieniem jest walka ze świądem, który u chorych jest bardzo nasilony, prowadzi do zaostrzenia zmian skórnych i przez destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie rodziny (nieprzespane noce, rozdrażnienie dziecka) przyczynia się do powstania błędnego koła stresu nasilającego chorobę.

Niestety, w chwili obecnej nie dysponujemy lekami swoiście redukującymi świąd w tym schorzeniu. Najskuteczniejsze jest stosowanie emolientów w odpowiednio dużych ilościach i skuteczne leczenie przeciwzapalne. Leki przeciwhistaminowe mają ograniczoną wartość, preparaty z tej grupy pierwszej generacji są stosowane w celu sedacji, szczególnie przed snem. Leki przeciwświądowe działające miejscowo, takie jak polidokanol (miejscowo znieczulający) są pomocne szczególnie z odpowiednią ilością emolientu.5

Podsumowanie

Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą chorobą zapalną skóry, w której kluczowym elementem patogenetycznym jest uszkodzenie bariery naskórkowej. Schorzeniu temu towarzyszą zaburzenia immunologiczne, a często również alergia pokarmowa i wziewna.

Podstawowym sposobem leczenia atopowego zapalenia skóry, stosowanym u wszystkich chorych na każdym etapie, powinna być terapia ukierunkowana na naprawę bariery naskórkowej. Możemy to osiągnąć, stosując odpowiednie dermokosmetyki oraz unikając czynników zaostrzających, jednak u większości chorych konieczne jest również leczenie przeciwzapalne.

Bardzo duży problem stanowi silny świąd towarzyszący chorobie, a szczególnie zaostrzeniom. Niestety, nie ma skutecznych środków likwidujących świąd, ale znaczną ulgę przynosi odpowiednie nawilżenie. Nie należy również zapominać o czynnikach psychicznych stanowiących częstą przyczynę nasilenia objawów choroby.

Chory na atopowe zapalenie skóry powinien pozostawać pod opieką psychologa, dietetyka, dermatologa i alergologa. Współpraca tych osób gwarantuje prawidłowe leczenie.

Piśmiennictwo

1. Schmidt J, Maurer M, Schwanebeck U, Grahlert X, Schakel K. Treatment following an evidence-based algorithm versus individualised symptom-oriented treatment for atopic eczema. Dermatology. 2008;217:299-308.

2. Narbutt J, Kuna P, Sysa-Jędrzejowska A. Atopowe zapalenie skóry – obecny stan wiedzy i implikacje terapeutyczne. Terapia. 2011;4;76-80.

3. Samochocki Z. Wpływ zaburzeń bariery naskórkowej na rozwój i przebieg atopowego zapalenia skóry. Alergia. 2010;4:19-24.

4. Kurowski M, Kowalski ML. Filagryna i jej rola w patomechanizmie chorób alergicznych. Alergia Astma Immunologia. 2009;15(2):95-100.

5. Stander S, Weisshaar E, Luger T. Neurophysiological and neurochemical basis of modern pruritus treatment. Experimental Dermatology. 2008;17:161-169.

6. Boguniewicz M, Leung DYM. Recent insights into atopic dermatitis and implications for management of infectious complications. J Allergy Clin Immunol. 2010;125(1):4-13.

7. Bieber T. Atopic Dermatitis. Ann Dermatol. 2010;22(2):125-137.

8. Silny W, Czarnecka-Operacz M, Gliński W, Samochocki Z, Jenerowicz D. Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Post Dermatol Alergoz. 2010;27(5):365-383.

9. Diagnosis and treatment of atopic dermatitis in children and adults: European Academy of Allergology and Clinical Immunology/American Academy of Allergy, Astma and Immunology/PRACTALL Consensus Report. Allergy. 2006;61:969-987.

10. ETFAD/EADV Eczema Task Force 2009 position paper on diagnosis and treatment of atopic dermatitis. JEADV. 2010;24:317-328.

11. Anderson PCh, Dinulos JG. Are the new moisturizers more effective? Dermatology. 2009;21:486-490.

12. Elias PM, Schmuth M. Nieprawidłowa bariera skórna w etiopatogenezie atopowego zapalenia skóry. Dermatologia po Dyplomie. 2010;1;(3):20-30.

13. Loden M. The skin barier and use of moisturizers in atopic dermatitis. Clinics Dermatology. 2003;21:145-157.

Do góry