Temat numeru

ABC farmakoterapii w pediatrii

prof. dr hab. n. farm. Barbara Filipek

Katedra Farmakodynamiki, Wydział Farmaceutyczny, Collegium Medicum – Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. farm. Barbara Filipek

Katedra Farmakodynamiki, Wydział Farmaceutyczny,

Collegium Medicum – Uniwersytet Jagielloński

ul. Medyczna 9, 30-688 Kraków

e-mail: barbara.filipek@uj.edu.pl

  • Różnice w zakresie wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania leków między dziećmi a dorosłymi
  • Przeciwwskazania do stosowania określonych grup leków u dzieci, konieczność dostosowania dawkowania do wieku pacjenta oraz dobór właściwej postaci leku
  • Mechanizm działania leków stosowanych w pediatrii oraz omówienie preparatów z tej grupy dostępnych na polskim rynku
  • Istotne klinicznie interakcje farmakokinetyczne i farmakodynamiczne leków pediatrycznych z innymi lekami


Priorytetem współczesnej farmakoterapii są skuteczność leczenia i bezpieczeństwo pacjenta. Problem ten nabiera szczególnego znaczenia w populacji pacjentów pediatrycznych, gdyż w większości przypadków reakcje organizmu dziecka na przyjmowane leki mogą znacząco odbiegać od odpowiedzi charakterystycznych dla osób dorosłych. Wynika to z dużej zmienności rozwijającego się organizmu, w której kluczową rolę odgrywa niedojrzałość mechanizmów biochemicznych i czynnościowych prowadzących do powstania różnic w farmakokinetyce leków. Odmienności te są następstwem: mniejszej powierzchni przewodu pokarmowego, mniejszego wydzielania kwasu solnego i pepsynogenu, wolniejszego opróżniania żołądka, słabszej aktywności enzymów trzustkowych, mniejszego wydzielania żółci, wolniejszej perystaltyki przy jednoczesnej większej przepuszczalności błony śluzowej żołądka, większej zawartości wody w organizmie (zwłaszcza w płynie pozakomórkowym) oraz mniejszej zawartości tkanki tłuszczowej. Jednak największe różnice pomiędzy populacją pediatryczną a populacją dorosłych odnotowuje się na etapie metabolizmu i wydalania leków. W grupie najmłodszych pacjentów stwierdza się zmniejszone stężenie albumin i osłabioną zdolność wiązania z nimi leków, zmniejszoną sprawność enzymów wątrobowych metabolizujących leki i białek transportowych, upośledzone sprzęganie z kwasem glukuronowym, glicyną lub kwasem octowym. Jedynie sprzęganie z kwasem siarkowym i demetylacja przebiegają u dzieci równie sprawnie jak u dorosłych. Poza tym u dzieci zmniejszona jest szybkość filtracji kłębuszkowej, wolniejsze jest aktywne wydzielanie kanalikowe, obniżone wchłanianie zwrotne, co prowadzi do zwiększenia stężenia leków, wydalanych zwłaszcza przez nerki1-5.

Innymi słowy, w dojrzewającym, młodym organizmie proces wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania substancji aktywnej przebiega znacznie wolniej niż u dorosłych, co powinno znaleźć przełożenie w modyfikacji schematów dawkowania dla tej spe...

Dawkowanie leków u dzieci

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Dawkowanie leków u dzieci

Z odmiennością procesów farmakokinetycznych w poszczególnych grupach wiekowych pacjentów wiąże się konieczność modyfikacji dawkowania leków. Przyjęte metody obliczania dawki dla dzieci [...]

Pediatryczne postacie leków

Dobór postaci leku to ważny, a czasami niezbędny, warunek skutecznej farmakoterapii. Postać leku pediatrycznego musi być dostosowana do preferencji poszczególnych grup [...]

Bezpieczeństwo stosowania leków u dzieci

Założeniem farmakoterapii jest skuteczne i bezpieczne stosowanie leków w populacji pediatrycznej. Jak wynika z praktyki klinicznej, skuteczność farmakoterapii u dzieci jest [...]

Farmakoterapia najczęstszych chorób infekcyjnych u dzieci

Najczęstsze choroby wieku dziecięcego są wywoływane zarówno przez wirusy (przeziębienie, grypa), jak i przez bakterie (angina). Terapia infekcji wirusowej opiera się [...]

Interakcje leków stosowanych u dzieci

Interakcją nazywamy każde oddziaływanie, w którym jeden lek wpływa na efekt działania drugiego, równocześnie zastosowanego leku.

Przykłady interakcji leków stosowanych u dzieci

Wzajemne oddziaływanie leków po podaniu doustnym może wynikać z różnych mechanizmów działania. Już sama obecność pokarmu może opóźniać lub zmniejszać wchłanianie [...]

Podsumowanie

W większości przypadków reakcje organizmu dziecka na przyjmowane leki mogą znacząco odbiegać od tych charakterystycznych dla osób dorosłych. Różnice w działaniu [...]

Do góry