Wytyczne

Zastosowanie ultrasonografii płuc w zapaleniu płuc oraz zapaleniu oskrzelików u dzieci.Podsumowanie konsensusu grupy polskich ekspertów

lek. Anna Komorowska-Piotrowska1
lek. Joanna Jaworska2
dr n. med. Katarzyna Kulińska-Szukalska3
lek. Andrzej Pomiećko4
 dr n. med. Jakub Wiśniewski4
lek. Mariusz Woźniak5
Błażej Litwin4
dr n. med. Magdalena Kryger4
dr n. med. Piotr Kwaśniewicz6
dr n. med. Józef Szczyrski4
dr n. med. Natalia Buda7
dr hab. n. med. Zbigniew Doniec, prof. nadzw.5
dr hab. n. med. Wojciech Kosiak, prof. nadzw.4

1Klinika Pneumonologii, Alergologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

2Klinika i Zakład Mukowiscydozy, Instytut Matki i Dziecka w Warszawie

3Wojewódzki Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej Centrum Leczenia Chorób Płuc i Rehabilitacji w Łodzi

4Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku

5Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy im. Jana i Ireny Rudników w Rabce-Zdroju

6Zakład Diagnostyki Obrazowej, Instytut Matki i Dziecka w Warszawie

7Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Chorób Tkanki Łącznej i Geriatrii, Gdański Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

lek. Joanna Jaworska

Klinika i Zakład Mukowiscydozy, Instytut Matki i Dziecka

ul. Marcina Kasprzaka 17A, 01-211 Warszawa

e-mail: jaworska.joannamaria@gmail.com

Na podstawie: Jaworska J*, Komorowska-Piotrowska A*, Pomiećko A, Wiśniewski J, Woźniak M, Littwin B, Kryger M, Kwaśniewicz P, Szczyrski J, Kulińska-Szukalska K, Buda N, Doniec Z, Kosiak W. Consensus on the Application of Lung Ultrasound in Pneumonia and Bronchiolitis in Children. Diagnostics 2020;10(11):9351

* Pierwsze współautorki (co-first authorship)


Zastosowanie badania ultrasonograficznego (USG) płuc w diagnostyce dzieci po raz pierwszy opisano w 1986 roku2. Od tego czasu ukazało się bardzo wiele publikacji dokumentujących użyteczność badania USG w diagnostyce chorób układu oddechowego u dorosłych i dzieci. Stworzono rekomendacje oraz protokoły postępowania dotyczące wykorzystania tej metody w intensywnej terapii, medycynie ratunkowej oraz w chorobach wewnętrznych3-6. Jednak do tej pory nie powstały rekomendacje dedykowane pacjentom pediatrycznym. Z tego powodu autorzy pracy na podstawie przeglądu piśmiennictwa i własnych doświadczeń opracowali niniejszy konsensus.

Metody

Wśród autorów pracy znaleźli się specjaliści w dziedzinie pediatrii, pulmonologii, chorób płuc dzieci i radiologii. Opracowanie konsensusu obejmowało kolejno następujące etapy: przegląd piśmiennictwa, sformułowanie stwierdzeń, dyskusję opartą na metodzie delfickiej, ocenę siły stwierdzeń według zmodyfikowanej metody GRADE oraz sformułowanie komentarzy ekspertów.

W tabeli 1 zaprezentowano przyjętą klasyfikację siły stwierdzeń. Z kolei w tabeli 2 zawarto definicje pojęć używanych w opisie obrazu ultrasonograficznego płuc7 uzupełnione o materiały graficzne (ryc. 1-7).
















































Wspólna opinia ekspertów poprzedzająca stwierdzenia

Interpretacja badania USG płuc zawsze powinna być przeprowadzana w kontekście klinicznym.

Stwierdzenia ogólne

1. Do ultrasonograficznej oceny płuc u dzieci z podejrzeniem infekcji dolnych dróg oddechowych najczęściej wykorzystuje się głowicę liniową (A1)

Innymi głowicami używanymi w trakcie badania USG płuc u dzieci są głowice typu convex, microconvex i głowice sektorowe. Przy wyborze odpowiedniej głowicy należy dążyć do uzyskania jak najlepszej jakości obrazu z zachowaniem odpowiedniej penetracji fali. Na warunki badania mogą wpływać następujące czynniki:

  • odległość między czołem głowicy a linią opłucnej – w celu uzyskania odpowiedniej penetracji fali u starszych dzieci, pacjentów z nadmiernie rozwiniętą tkanką tłuszczową oraz w projekcjach przezbrzusznych konieczne może być wykorzystanie głowicy o niższym zakresie częstotliwości
  • rozległość zmian – w przypadku zmian zajmujących znaczną część miąższu płuca lub jam opłucnej (np. duże konsolidacje, znaczna objętość płynu) niezbędne może być zastosowanie głowicy o szerokim polu obrazowania oraz głębszej penetracji.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zapalenie płuc

U dzieci z podejrzeniem PZP badanie USG płuc jest skuteczniejsze w wykrywaniu zapalenia płuc niż badanie przedmiotowe oraz badanie przedmiotowe uzupełnione [...]

Zapalenie oskrzelików

Zapalenie oskrzelików jest rozpoznaniem klinicznym, dlatego nie wymaga rutynowego wykonywania diagnostyki obrazowej. Jednak badania obrazowe mogą okazać się pomocne u pacjentów, [...]

Podsumowanie

Biorąc pod uwagę cenne informacje kliniczne możliwe do uzyskania dzięki wykonywaniu badania USG płuc, należy oczekiwać, że w najbliższych latach metoda [...]

Do góry