Tabela 2. Sposób punktacji zgodnie z uproszczonym wskaźnikiem higieny jamy ustnej OHI-s według Greene`a i Vermilliona (opracowanie własne)

Tabela 3. Interpretacja wyników uproszczonego wskaźnika higieny jamy ustnej OHI-s Greene`a i Vermilliona (opracowanie własne)

Metodą wizualno-dotykową, z zastosowaniem standardowego zestawu diagnostycznego, oceniono przedstawione w tabeli 1 powierzchnie wybranych zębów, pod względem obecności na nich płytki nazębnej lub kamienia nazębnego, zgodnie z kryteriami zamieszczonymi w tabeli 2.

Kolejnym krokiem było obliczenie osobno wartości wskaźnika płytki nazębnej (DI), a osobno wartości wskaźnika kamienia nazębnego (CI). Uzyskane z sześciu powierzchni zębów wartości dodano do siebie, a uzyskaną sumę podzielono przez 6. Po podsumowaniu wartości Debris Index oraz Calculus Index otrzymywano wynik OHI-s dla danej osoby.

Interpretacji wyników dokonano według zakresów zamieszczonych w tabeli 3.

Wyniki

Wartości liczby PUW w grupie badanej wahały się w granicach 5-25, ze średnią wartością 13,8. Wartości uproszczonego wskaźnika OHI-s mieściły się w granicach 0-3,2 ze średnią wartością 0,51.

Wartości liczby PUW w grupie kontrolnej wahały się w granicach 2-27 z wartością średnią 15,83. Wartości uproszczonego wskaźnika OHI-s wg Greene`a i Vermilliona mieściły się w zakresie: 0-2,32; ze średnią wartością 0,45.

Dyskusja

Przeprowadzono wiele badań klinicznych i eksperymentalnych dotyczących erozji zębów pochodzenia dietetycznego. Kaczmarek i wsp. badali nawyki dietetyczne i higieniczne dzieci z erozjami zębów.[8] Większość autorów jednak zajmowała się zmianami w jamie ustnej w przebiegu anoreksji i bulimii.

W prezentowanych badaniach średnia liczba PUW pacjentów z grupy kontrolnej, świadcząca o tym, że dane osoby są lub były w przeszłości dotknięte próchnicą, okazała się wyższa (15,83) od średniej liczby PUW w grupie badanej (13,8). Jednym z prawdopodobnych źródeł tego stanu rzeczy może być fakt istnienia znacznej różnicy pomiędzy średnimi wieku grupy kontrolnej i badanej. W grupie badanej średnia wieku pacjentów była aż o 7 lat i 3 miesiące niższa od średniej wieku odnotowanej wśród pacjentów grupy kontrolnej.

Uzyskana w przebiegu niniejszych badań zależność kształtuje się więc odmiennie od wyników otrzymanych przez Rusyan, Słotwińską i wsp. w badaniach nad stanem zdrowia jamy ustnej pacjentów z anoreksją i bulimią, gdzie w grupie pacjentów bez zaburzeń odżywiania się wyniki były nieco niższe niż u pacjentów z bulimią i anoreksją. Autorzy ci podają tu wartości średniej liczby PUW odpowiednio: dla grupy pacjentów z bulimią – 8,60, z anoreksją – 8,94, natomiast dla grupy kontrolnej – 8,32.[9] Różnice znamienne statystycznie wystąpiły natomiast między pacjentami z trzech analogicznych grup w badaniach przeprowadzonych przez Philipp i wsp., gdzie najniższe wartości PUW uzyskali pacjenci z anorexia nervosa.[10] Liczbowo dane uzyskane przez Philipp i wsp. kształtują się porównywalnie do wyników niniejszych badań.

W opracowaniach zwraca się uwagę na niejednoznaczność danych dotyczących dbałości o higienę jamy ustnej u osób cierpiących na zaburzenia odżywiania się. Publikacje donoszą, iż w związku z często występującym u osób chorych na anoreksję perfekcjonizmem, osoby te wykazują zazwyczaj bardzo zadowalający stan higieny jamy ustnej. Bardziej rozbieżne są opinie na temat higieny u osób z żarłocznością psychiczną. Część badaczy utrzymuje, że i w tej grupie obsesyjna dbałość o wygląd wyraża się w ponadprzeciętnej higienie jamy ustnej, zwłaszcza że kilkukrotne w ciągu dnia mycie zębów może służyć także chęci zniwelowania zapachu, smaku lub ukrycia epizodów wymiotów.[4,11] Według Szupiany i wsp. zaburzeniom odżywiania, zwłaszcza u młodzieży, może towarzyszyć korzystanie z używek, mogące przyczynić się do zaniedbań higienicznych.[12,13] Rusyan i wsp. podają, że ten sam skutek mogą wywoływać często współwystępujące stany depresyjne, tak w przypadku anorexia nervosa, jak i bulimia nervosa.[9] Znalazło to odzwierciedlenie w wynikach badań własnych, gdzie wyższy wynik uproszczonego wskaźnika OHI-s uzyskały pacjentki grupy badanej (grupa badana – 0,51, grupa kontrolna – 0,45). Warte podkreślenia jest tu częste występowanie stanów depresyjnych, gdyż aż 70 proc. pacjentek grupy badanej było w trakcie terapii lekami antydepresyjnymi. Należy jednak zaznaczyć, że wyniki obydwu grup z prezentowanych badań plasowały się w przedziale oznaczanym jako higiena dobra (OHI-s w zakresie 1,2-0,1) według klasyfikacji uproszczonego wskaźnika OHI-s Greene`a i Vermilliona.[7]

Wnioski

W prezentowanych badaniach przeprowadzonych za pomocą uproszczonego wskaźnika OHI-s Greene`a i Vermilliona zarówno grupa kontrolna, jak i badana odznaczały się poziomem higieny oznaczanym według tego wskaźnika jako dobry. Jednak lepszy stan higieny jamy ustnej stwierdzono u pacjentów bez zaburzeń odżywiania się.

Wartość średniej liczby PUW była wyższa w grupie kontrolnej. Średnia wieku tej grupy była jednak o ponad 7 lat wyższa od grupy badanej.