Temat numeru

Stan higieny jamy ustnej a infekcyjne zapalenie wsierdzia

lek. Barbara Wojdat

Centrum Medyczne Medycyna Rodzinna, Warszawa

Adres do korespondencji:

lek. Barbara Wojdat

e-mail: wojdatbarbara@gmail.com

  • Omówienie związku czynności higienicznych i zabiegów inwazyjnych w jamie ustnej z rozwojem bakteriemii zębopochodnej i jej wpływem na ryzyko zachorowania na infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW)
  • Przedstawienie wyników badań naukowych dotyczących omawianego tematu, także w populacji pediatrycznej
  • Wpływ stosowania profilaktyki antybiotykowej zgodnie z wytycznymi towarzystw naukowych na zmniejszenie ryzyka występowania IZW

Infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW) jest chorobą poważną, choć dość rzadką. Jednymi z najczęściej wywołujących ją patogenów są paciorkowce zieleniejące, które bytują na stałe w jamie ustnej i mają znaczący udział w rozwoju próchnicy i chorób przyzębia. Od wielu lat naukowcy zaznaczają, że codzienne czynności takie jak żucie gumy, mycie zębów, stosowanie nici dentystycznych, szczególnie przy złym stanie higieny jamy ustnej, wywołują zbiorczą bakteriemię znacznie większą niż rzadko wykonywane inwazyjne procedury stomatologiczne. Dlatego właściwa higiena jamy ustnej odgrywa istotną rolę w zmniejszaniu ryzyka rozwoju infekcyjnego zapalenia wsierdzia, szczególnie wśród pacjentów z czynnikami ryzyka rozwoju IZW.

Czym jest infekcyjne zapalenie wsierdzia

IZW to choroba definiowana jako zakażenie wsierdzia, najczęściej w obrębie zastawek serca, ale również m.in. naczyń wychodzących z serca, protez zastawkowych oraz wszczepialnych na stałe do serca urządzeń takich jak np. elektrody układu stymulującego serce1,2. W ciągu wielu lat wzrósł średni wiek zachorowania na IZW – z 40-50 lat w latach 80. XX w. do powyżej 70 lat w XXI w. Zmienił się też rozkład patogenów odpowiedzialnych za wywołanie choroby – obecnie u pacjentów z IZW najczęściej stwierdza się gronkowcowe (IZW o tej etiologii jest określane jako efekt kontaktu z opieką medyczną), a będące niegdyś na pierwszym miejscu paciorkowcowe spadło na drugą pozycję1. Roczna zapadalność na IZW wynosi 3-10/100 0001,2. W Polsce zachorowania na IZW szacuje się na ok. 3000 przypadków rocznie2. Mimo postępu medycyny, pojawienia się nowych metod diagnostycznych i strategii terapeutycznych, nie zmieniła się śmiertelność z powodu omawianej choroby, która pozostaje na poziomie 30% – to gorzej niż w niejednym nowotworze złośliwym1.

IZW poprzedza bakteriemia wywołana najczęściej zakażeniem, a czas pomiędzy jej wystąpieniem a rozwinięciem IZW może wynosić od poniżej 2 tygodni (w 80% przypadków) do nawet 2-5 miesięcy w przypadku niektórych chorych z IZW z wszczepioną sztuczną z...

Wystąpienie IZW wiąże się z koniecznością stosowania długotrwałej antybiotykoterapii w warunkach szpitalnych, zwykle przez 4-6 tygodni, a dodatkowo jest obarczone ryzykiem powikłań miejscowych, takich jak np. destrukcja zastawki, oraz odległych – ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Powiązania pomiędzy stanem higieny jamy ustnej a IZW

Nieprawidłowy stan higieny jamy ustnej prowadzi do powstawania płytki nazębnej, odkładania się kamienia nazębnego, występowania zapalenia dziąseł i zapalenia przyzębia. Uszkodzone [...]

Im gorszy stan higieny jamy ustnej, tym większe ryzyko bakteriemii po szczotkowaniu zębów

W 2009 r. Lockhart i wsp.5 opublikowali wyniki badania, które z innej strony podchodziło do zagadnienia wpływu stanu uzębienia na rozwój [...]

Ocena wpływu profilaktyki antybiotykowej na bakteriemię o źródle w jamie ustnej

W innym ramieniu tego badania, którego wyniki opublikowano w 2015 r., oceniano wpływ profilaktyki antybiotykowej na bakteriemię o źródle w jamie [...]

Czynności higieniczne, zabiegi inwazyjne w jamie ustnej i rozwój bakteriemii

Związek czynności higienicznych i zabiegów inwazyjnych w jamie ustnej z rozwojem bakteriemii był badany również w populacji pediatrycznej. Lucas i wsp. [...]

Poprawa higieny jamy ustnej a ryzyko rozwoju IZW

Poza oceną wpływu danej interwencji na wystąpienie bakteriemii oceniano również, jak poprawa higieny jamy ustnej wpływa na ryzyko rozwoju IZW. Badacze [...]

Metody prewencji IZW

Jednym z możliwych działań w kontekście prewencji wystąpienia IZW, poza dbaniem o prawidłową higienę jamy ustnej, jest profilaktyka antybiotykowa, ale jak [...]

Podsumowanie

Mimo braku jednoznacznych danych naukowych potwierdzających bezpośredni związek pomiędzy nieprawidłową higieną jamy ustnej a ryzykiem wystąpienia IZW wydaje się, że taka [...]

Do góry