Postępowanie w okresie okołooperacyjnym zależy od rodzaju i nasilenia zaburzeń tarczycy oraz trybu podejmowanego leczenia chirurgicznego. Chirurg i anestezjolog powinni w tym celu nawiązać współpracę z endokrynologiem lub internistą.

Zaburzenia czynności tarczycy występują u około 5% populacji, częściej wśród kobiet i osób starszych, co oznacza, że problem może dotyczyć dużej liczby chorych wymagających operacji. Nadal brakuje jednoznacznych zaleceń sformułowanych zgodnie z zasadami medycyny opartej na dowodach naukowych (EBM – evidence based medicine) dotyczących opieki okołooperacyjnej nad chorymi z hipo- lub hipertyreozą.

Przedstawiamy postępowanie u chorych z pierwotnymi zaburzeniami czynności tarczycy, które stanowią ponad 99% wszystkich przypadków (choroby przysadki, które prowadzą do wtórnej nadczynności lub niedoczynności tarczycy, występują bardzo rzadko).

U kogo przeprowadzić diagnostykę w kierunku zaburzeń czynności tarczycy?

Nie zaleca się przesiewowej oceny w kierunku zaburzeń czynności tarczycy u wszystkich chorych wymagających operacji. Wskazaniami do przeprowadzenia takiej diagnostyki są:

• objawy kliniczne hipo- lub hipertyreozy (uwaga: przebieg kliniczny chorób tarczycy u osób w wieku podeszłym może być skąpoobjawowy, a zaburzenia dotyczą głównie układu sercowo-naczyniowego)
• nieprawidłowości w badaniu palpacyjnym tarczycy (wole, guzki)
• przebyte leczenie chorób tarczycy
• ekspozycja na duże dawki jodu (np. amiodaron, radiologiczne środki kontrastowe)
• choroby autoimmunologiczne innych narządów
• obciążający wywiad rodzinny w kierunku zaburzeń czynności tarczycy
• przyjmowanie niektórych leków (np. węglanu litu, interferonu).
  
  

Badaniem przesiewowym w ocenie pierwotnych zaburzeń czynności tarczycy jest oznaczenie stężenia hormonu tyreotropowego (TSH – thyroid stimulating hormone) w surowicy. Jeśli stężenie TSH jest nieprawidłowe, zaleca się oznaczenie stężeń wolnych hormonów tarczycy – tyroksyny (fT₄) i trijodotyroniny (fT₃). W uproszczeniu na podstawie wartości stężeń TSH, fT₄ i fT₃ można wyróżnić 5 podstawowych stanów tyreometabolicznych wymienionych w tabeli 1. W szerszym rozumieniu o przynależności do danej grupy decyduje, poza wynikami badań laboratoryjnych, ocena kliniczna opierająca się na indywidualnym doświadczeniu lekarza.¹

Jawna niedoczynność tarczycy

Definicja i etiologia

Jawna niedoczynność tarczycy to zespół objawów wywołanych niedoborem trijodotyroniny (T3). W pierwotnej niedoczynności tarczycy w badaniach biochemicznych stwierdza się podwyższone stężenie TSH i obniżone stężenie fT4 w surowicy, natomiast stężeni...