Temat numeru
Leczenie operacyjne raka jelita grubego i odbytnicy
lek. Jakub Kropieniewicz
prof. dr hab. n. med. Zbigniew Lorenc
- Omówienie najważniejszych technik operacyjnych: całkowitego wycięcia krezki okrężnicy (CME) i całkowitego wycięcia mezorektum (TME)
- Zastosowanie leczenia skojarzonego u chorych na nowotwory jelita grubego oraz odbytnicy
- Techniki małoinwazyjne w chirurgii nowotworów jelita grubego
Epidemiologia
Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów rak jelita grubego i rak odbytnicy stanowią w Polsce u mężczyzn 12,2% oraz u kobiet 10,1% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe. Rocznie w Polsce notuje się 18 500-19 000 nowych przypadków. Według prognoz liczba ta w 2030 roku może wzrosnąć do 27 000.
Nowotwory złośliwe jelita grubego powodują 12% zgonów nowotworowych, co przekłada się na ponad 11 000 przypadków rocznie. W 2010 roku współczynnik umieralności w Polsce był istotnie wyższy niż średni dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Wskaźnik przeżyć 5-letnich jest w naszym kraju niższy o ponad 10% od średniej europejskiej. Wyniki leczenia w Polsce są nadal gorsze od wyników uzyskiwanych w takich krajach, jak m.in. Czechy, Łotwa, Litwa czy Estonia1-3.
Nowotwory jelita grubego stanowią poważny problem epidemiologiczny, któremu przeciwdziałać można edukacją społeczeństwa i szeroką popularyzacją badań przesiewowych.
Diagnostyka
Zachorowania na raka jelita grubego w znacznej większości występują sporadycznie (75% ogółu przypadków), bez związku z czynnikami genetycznymi, 20% zachorowań przebiega u osób z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku raka jelita grubego, natomiast zespoły genetyczne (zespoły polipowatości, zespół Lyncha) odpowiadają za 5% wszystkich raków odbytnicy i okrężnicy. W 85% przypadków raki sporadyczne rozwijają się na podłożu łagodnych polipów (najczęściej gruczolaków), a w 15% mogą powstawać na podłożu niezmienionej błony śluzowej (tzw. raki powstałe de novo). Rak jelita grubego lokalizuje się: w odbytnicy (30-50%), esicy (15-20%), wstępnicy (14%), poprzecznicy (9%) i zstępnicy (6%)3.
Objawy raka jelita grubego zależą od jego zaawansowania oraz lokalizacji. Do najczęstszych należą: krwawienia utajone lub jawne, bóle brzucha, zmiana rytmu wypróżnień, często utrata masy ciała, a w 6% przypadków pierwszym objawem jest niedrożność przewodu pokarmowego. Popularyzacja badań przesiewowych pozwala na zdiagnozowanie nowotworu w fazie przedklinicznej, gdy nie daje on jeszcze symptomów.
Złotym standardem diagnostycznym jest kolonoskopia. Jest ona najważniejszym badaniem, które pozwala na ocenę całego jelita grubego, wykrycie guza z pobraniem wycinków i określeniem jego lokalizacji. Umożliwia także stwierdzenie obecności zmian syn...
