Contemporary OB/GYN, Vol. 58, No. 4, April 2013, p. 46. Sexually transmitted infections in adolescents.
Piśmiennictwo
1. Eaton DK, Kann L, Kinchen S, et al; Centers for Disease Control and Prevention (CDC). youth risk behavior surveillance – United States, 2011. MMWR Surveill Summ. 2012;61(4):1-162.
2. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Disease Surveillance 2010. Atlanta: US Department of Health and Human Services; 2011.
3. Krashin JW, Koumans EH, Bradshaw-Sydnor AC, et al. Trichomonas vaginalis prevalence, incidence, risk factors and antibiotic-resistance in an adolescent population. Sex Transm Dis. 2010;37(7):440-444.
4. Forhan SE, Gottlieb SL, Sternberg MR, et al. Prevalence of sexually transmitted infections among female adolescents aged 14 to 19 in the United States. Pediatrics. 2009;124(6):1505-1512.
5. Huppert JS, Biro FM. Adolescents and sexually transmitted infections. In: Sanfilipo JS, Lara-Torre E, Edmonds K, Templeman C, eds. Clinical Pediatric and Adolescent Gynecology. new york: Informa Healthcare; 2009:263-276.
6. Committee opinion no. 460: the initial reproductive health visit. Obstet Gynecol. 2010;116(1):240-243.
7. Workowski KA, Berman S; Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Sexually transmitted diseases treatment guidelines, 2010. MMWR Recomm Rep. 2010;59(RR-12):1-110.
8. Cook RL, Hutchison SL, Østergaard L, Braithwaite RS, ness RB. Systematic review: noninvasive testing for Chlamydia trachomatis and Neisseria gonorrhoeae. Ann Intern Med. 2005;142(11):914-925.
9. Shrier LA. Sexually transmitted infections: chlamydia, gonorrhea, pelvic inflammatory disease, and syphilis. In: Emans SJ, Laufer MR. Emans, Laufer, Goldstein’s Pediatric and Adolescent Gynecology. 6th ed. Philadelphia, PA: Wolters Kluwer/Lippincott, Williams & Wilkins; 2012:325-348.
10. ACOG Committee on Practice Bulletins-Gynecology. ACOG practice bulletin: clinical management guidelines for obstetriciangynecologists, number 57, november 2004. Gynecologic herpes simplex virus infections. Obstet Gynecol. 2004;104(5 pt 1):1111-1118.
11. American College of Obstetricians and Gynecologists. ACOG committee opinion no. 463: cervical cancer in adolescents: screening, evaluation, and management. Obstet Gynecol. 2010;116(2 pt 1):469-472.
12. Pattullo L, Griffeth S, Ding L, et al. Stepwise diagnosis of Trichomonas vaginalis infection in adolescent women. J Clin Microbiol. 2009;47(1):59-63.
13. Haggerty CL, Gottlieb SL, Taylor BD, Low n, Xu F, ness RB. Risk of sequelae after Chlamydia trachomatis genital infection in women. J Infect Dis. 2010;201(suppl 2):S134-S155.
14. Anschuetz GL, Asbel L, Spain CV, et al. Association between enhanced screening for Chlamydia trachomatis and Neisseria gonorrhoeae and reductions in sequelae among women. J Adolesc Health. 2012;51(1):80-85.
15. HIV prevention through early detection and treatment of other sexually transmitted diseases—United States. Recommendations of the Advisory Committee for HIV and STD prevention. MMWR Recomm Rep. 1998;47(RR-12):1-24.
16. Fleming DT, Wasserheit Jn. From epidemiological synergy to public health policy and practice: the contribution of other sexually transmitted diseases to sexual transmission of HIV infection. Sex Transm Infect. 1999;75(1):3-17.
17. Soper DE. Pelvic inflammatory disease. Obstet Gynecol. 2010;116(2 pt 1):419-428.
18. Straface G, Selmin A, Zanardo V, De Santis M, Ercoli A, Scambia G. Herpes simplex virus infection in pregnancy. Infect Dis Obstet Gynecol. 2012;2012:385697.
19. De Santis M, De Luca C, Mappa I, et al. Syphilis infection during pregnancy: fetal risks and clinical management. Infect Dis Obstet Gynecol. 2012;2012:430585.
20. Centers for Disease Control and Prevention. Condoms and STDs: Fact Sheet for Public Health Personnel. www.cdc.gov/condomeffectiveness/latex.htm. Updated March 6, 2013. Accessed March 14, 2013.
21. Joffe A. Adolescents and condom use. Am J Dis Child. 1993;147(7):746-754.
22. Kaplan DW, Feinstein RA, Fisher MM,et al; Committee on Adolescence. Condom use by adolescents. Pediatrics. 2001;107(6):1463-1469.
23. Higgins JA, Cooper AD. Dual use of condoms and contraceptives in the USA. Sex Health. 2012;9(1):73-80.
24. Society for Adolescent Health and Medicine. Clinical Care Resources. www.adolescenthealth.org/Clinical_Care_Resources/4032.htm. Accessed March 14, 2013.
25. Centers for Disease Control and Prevention. A Guide to Taking a Sexual History. www.cdc.gov/std/treatment/SexualHistory.pdf. Accessed March 14, 2013.
26. Committee opinion no. 467: human papillomavirus vaccination. Obstet Gynecol. 2010;116(3):800-803.
27. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). FDA licensure of bivalent human papillomavirus vaccine (HPV2, Cervarix) for use in females and updated HPV vaccination recommendations from the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2010;59(20):626-629. Erratum in: MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2010;59(36):1184.
28. Centers for Disease Control and Prevention. Expedited partner therapy in the management of sexually transmitted diseases. Atlanta, GA: US Department of Health and Human Services; 2006.
29. Centers for Disease Control and Prevention. Guidance on the use of expedited partner therapy in the treatment of gonorrhea. http://www.cdc.gov/std/ept/GC-Guidance.htm. Updated november 19, 2012. Accessed March 13, 2013.
30. Chacko MR, von Sternberg K, Velasquez MM, Wiemann CM, Smith PB, DiClemente R. young women’s perspective of the pros and cons to seeking screening for chlamydia and gonorrhea: an exploratory study. J Pediatr Adolesc Gynecol. 2008;21(4):187-193.
31. Ford CA, Millstein SG, Halpern-Felsher BL, Irwin CE Jr. Influence of physician confidentiality assurances on adolescents’ willingness to disclose information and seek future health care. A randomized controlled trial. JAMA. 1997;278(12):1029-1034.
32. Guttmacher Institute. State policies in brief: minors’ access to STI services. http://www.guttmacher.org/statecenter/spibs/spib_MASS.pdf. Published March 1, 2013. Accessed March 14, 2013.
Komentarz
Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Drews
Kierownik Kliniki Perinatologii i Chorób Kobiecych UM, Poznań
Zakażenia przenoszone drogą płciową (sexually transmitted infections, STI) są jednym z najistotniejszych zagadnień zdrowotnych kobiet. Autorzy artykułu podnoszą szczególne znaczenie i specyfikę tego rodzaju zakażeń u młodzieży. Zgodnie z danymi ze Stanów Zjednoczonych 47% uczniów liceum jest aktywnych seksualnie. Jak odnieść te dane do realiów polskich? Wiemy, że wiek inicjacji seksualnej obniża się, a napięcie seksualne i fizjologiczna dojrzałość do jego rozładowania wyprzedza dojrzałość psychiczną młodych ludzi. Podejmowane wcześnie współżycie może prowadzić do różnego rodzaju konfliktów i problemów zdrowotnych, które w większym stopniu dotyczą dziewcząt i młodych kobiet. Z badań prowadzonych w Polsce wiemy, że w latach 2000-2010 inicjację seksualną przeszło 21% dziewcząt 16-letnich i 47% 18-letnich, a prawie co piąta dziewczyna odbyła stosunek w wieku 15 lat lub wcześniej. Spośród dziewcząt w wieku 16-18 lat 18,5% przyznaje się do dwóch partnerów, a 13,1% do więcej niż trzech. Jeśli uznamy ryzykowne zachowania seksualne i liczbę partnerów za główny czynnik ryzyka chorób przenoszonych drogą płciową, to przedstawione dane epidemiologiczne odzwierciedlają nasze realia. Wydaje się zatem, że jest to zjawisko na tyle powszechne, że poza edukacją zdrowotną i seksualną nastolatki należy objąć szczególną opieką medyczną. Autorzy artykułu zachęcają do działań, które złamią pewne naturalne opory i przeszkody w szukaniu pomocy przez młodzież w związku z STI. Jest to uzupełnianie braków w wiedzy na temat chorób przenoszonych drogą płciową, pomoc w pokonywaniu obaw przed kontaktem z lekarzem, przed piętnem społecznym, barierą finansową oraz lęku przed dodatnimi wynikami badań. Autorzy poruszają też kwestie zasady poufności i problemów prawnych związanych z wizytą nieletniej u lekarza. Jeśli nawet badanie w kierunku STI nie wymaga pełnego badania ginekologicznego, to nasuwa pewne problemy prawne.
W świetle polskiego ustawodawstwa wizyta osoby nieletniej u ginekologa powinna odbywać się w obecności rodzica lub opiekuna prawnego, a u dziewczynek przed ukończeniem 16 roku życia badanie ginekologiczne i prowadzenie procedur diagnostycznych oraz leczniczych wymaga zgody i odpowiedniej adnotacji przedstawiciela ustawowego. Fakt rozpoczęcia współżycia płciowego nie powinien być tajony przed rodzicami czy opiekunami dziewczynki i lekarz zobowiązany jest powiadomić o tym odpowiednie władze w przypadku osób, które nie ukończyły 15 roku życia. Trudno zatem zachować poufność i oczekiwać otwartości od młodzieży zgłaszającej problemy związane z STI oraz zdobyć zaufanie przez lekarza udzielającego porady.
Dane epidemiologiczne dotyczące chorób przenoszonych drogą płciową w Polsce są jednak niepełne, ponieważ zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), wirusem opryszczki pospolitej (HSV) czy wywołane przez Chlamydia trachomatis nie należy do chorób wenerycznych i nie podlegają zgłaszaniu. Badania w Polsce są wyrywkowe i prowadzone w małych populacjach.
Częstość występowania bezobjawowego zakażenia Chlamydia trachomatis w populacji europejskiej określa się na 1,7-17%, dla kobiet polskich od 4,3% (co wydaje się niewiarygodne, ale poparte badaniami przeprowadzonymi w Łodzi) do 50%! Najbardziej zagrożone są nastolatki (46%) oraz kobiety między 20 a 24 rokiem życia (33%). Wobec poważnych konsekwencji nieleczonych zakażeń Chlamydia trachomatis i prostego, skutecznego leczenia wydaje się rzeczowy postulat, aby u nastolatek i kobiet aktywnych seksualnie przed 25 rokiem życia prowadzić badania profilaktyczne – raz w roku.
W odniesieniu do zakażeń HSV sytuacja wydaje się prostsza, ponieważ choroba ta daje przykre objawy, których trudno nie zauważyć. U blisko 50% chorych z opryszczką genitalną nawroty zmian skórnych pojawiają się w ciągu kilku pierwszych lat od zakażenia pierwotnego, a u 20% występują kilka razy w roku i trwają około 5 dni.
Autorzy dokonują też przeglądu skutecznych metod diagnostycznych w odniesieniu do STI. Należy się zgodzić, że najskuteczniejsze i wiarygodne są obecnie techniki molekularne oparte na badaniu PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) lub NAAT (amplifikacja kwasów nukleinowych). Są one kosztowne, ale w Polsce już powszechnie dostępne.
Choroby przenoszone drogą płciową u młodzieży, jak widać, są związane z określoną specyfiką, pewną odrębnością medyczną, na którą powinniśmy pozostać szczególnie otwarci w naszej codziennej praktyce. Stanowią też nierozwiązane do tej pory wyzwania dla organizatorów służby zdrowia w Polsce.