Poród operacyjny drogą pochwową (operative vaginal delivery, OVD) wciąż odgrywa w położnictwie ważną rolę, choć stale słabnącą. Ma na to wpływ wiele czynników, w tym szczególnie obawy lekarzy o pozwy sądowe, a także gorsze umiejętności. Zastosowanie nowoczesnej techniki może ocalić kleszcze i próżniociąg przed zapomnieniem.

W większości krajów odsetek porodów operacyjnych drogą pochwową spada od połowy lat siedemdziesiątych XX wieku. W Stanach Zjednoczonych obniżył się z 28% w 1970 roku do 9,01% w 1990 roku, a następnie do 3,5% w 2011 roku.¹ Częstość stosowania kleszczy spadła z blisko 30% pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku do poniżej 1% w 2005 roku i pozostaje na tym poziomie. Do początku lat osiemdziesiątych próżniociąg był rzadko stosowany w Stanach Zjednoczonych, później jednak zaobserwowano wyraźny wzrost z 3,5% w 1989 do 6,2% w 1997 roku. Od tego czasu stosowanie próżniociągu systematycznie malało, osiągając najniższy poziom 2,85% w 2011 roku.²

Przyczyny zmniejszenia częstości operacyjnych porodów drogą pochwową

Istnieje wiele powodów zmniejszenia liczby operacyjnych porodów drogą pochwową, jednak zasadniczą rolę mogą odgrywać względy medyczno-prawne. W przeprowadzonej przez American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) ankiecie na temat odpowiedzialności zawodowej 77,3% respondentów odpowiedziało, że zostali pozwani co najmniej raz,³ a średnia liczba spraw na jednego ginekologa położnika wyniosła 2,64. Prawnicy reprezentujący skarżące pacjentki często winią kleszcze i próżniociągi za powikłania położnicze, choć powszechnie uznaje się, że wskazania do ich zastosowania są ważniejszym czynnikiem sprawczym niż sam poród.⁴ Dzieje się tak szczególnie w przypadku powikłań neurologicznych, co obserwowano również w przypadku cięć cesarskich, które⁵ – mimo rosnącej ich popularności – nie przyczyniły się do rzadszego występowania porażenia mózgowego. Przeprowadzony ostatnio systematyczny przegląd piśmiennictwa i metaanaliza wykazały w istocie zwiększone ryzyko porażenia mózgowego w przypadku porodu przez cięcie cesarskie ze wskazań nagłych, potwierdzając tym samym wagę okołoporodowych czynników ryzyka jako przyczyn tego powikłania.⁶