Bolesne miesiączkowanie u dziewcząt i młodych kobiet

lek. Agnieszka Białka1
Klaudia Wiewióra1
lek. Ewa Kała2
lek. Maria Kmieć2
prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta1
prof. nadzw. dr hab. n. med. Rafał Stojko1
dr hab. n. med. Agnieszka Drosdzol-Cop1

1Katedra Zdrowia Kobiety, Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

2Oddział Ginekologiczno-Położniczy z Pododdziałem Ginekologii Onkologicznej, Szpital Zakonu Bonifratrów pw. Aniołów Stróżów w Katowicach

Adres do korespondencji: lek. Agnieszka Białka, Katedra Zdrowia Kobiety, Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Medyków 12, 40-752 Katowice; e-mail: agnbialka@gmail.com

Bolesne miesiączkowanie stwierdza się u 30-70% nastolatek i młodych kobiet. Dysmenorrhea pierwotna stanowi aż 90% wszystkich przypadków. Pojawia się najczęściej u 14-15-latek, w ciągu 1-3 lat po pierwszej miesiączce. Dolegliwości bólowe lokalizują się głównie w okolicy podbrzusza. Podstawą diagnostyki jest dokładny wywiad lekarski i badanie przedmiotowe. Podczas wyboru leków powinno się uwzględnić wiek pacjentki, objawy i ich nasilenie oraz przyczynę dolegliwości.

Wprowadzenie

Bolesne miesiączkowanie rozpoznaje się u 30-70%, a według niektórych badań nawet u 93% nastolatek i młodych kobiet. Średnio u 15% dziewcząt występuje znaczne nasilenie objawów. Badania sugerują, że silny ból menstruacyjny wiąże się z absencjami w szkole lub pracy oraz ograniczeniem innych codziennych czynności. 30-50% kobiet z pierwotnym bolesnym miesiączkowaniem co najmniej raz na cykl opuszcza dzień w pracy lub w szkole.1,2

Dysmenorrhea pierwotna stanowi aż 90% wszystkich przypadków, a wtórna – pozostałe 10%. Pierwotne bolesne miesiączkowanie pojawia się najczęściej u nastolatek w wieku 14-15 lat, od 1 do 3 lat po menarche. Dolegliwości bólowe, które lokalizują się przede wszystkim w okolicy podbrzusza, mogą się rozpocząć 1-2 dni przed początkiem krwawienia miesiączkowego i utrzymywać przez kolejne 2-4 dni, zazwyczaj jednak zaczynają się w ciągu 1-4 godzin od początku krwawienia miesiączkowego i utrzymują przez 24-48 godzin.1,2

Tylko 6% nastolatek zgłasza się po profesjonalne porady medyczne w związku z leczeniem bolesnego miesiączkowania, podczas gdy 70% z nich praktykuje samodzielne leczenie. Niestety, niektóre dziewczynki nawet nadużywają leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty, po to by szybko uśmierzyć ból. Utrzymywanie się bolesnego miesiączkowania mimo stosowania doustnych tabletek antykoncepcyjnych (OCs – oral contraceptives) i/lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) jest silnym wskaźnikiem organicznej choroby miednicy i tym samym pozwala rozpoznać wtórne bolesne miesiączkowanie.1,2

Klasyfikacja bolesnego miesiączkowania

Ze względu na nasilenie objawów bólowych wyróżnia się 3 typy dysmenorrhea:

  • postać lekką – dolegliwości bólowe pojawiają się tylko w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego; nie występują żadne dodatkowe objawy, a codzienne funkcjonowanie nie jest zaburzone
  • postać umiarkowaną – pojawiają się 2-3-dniowe bóle, którym towarzyszą inne objawy (nudności, wymioty, bóle głowy), w nieznacznym stopniu ograniczające codzienne funkcjonowanie
  • postać ciężką – dolegliwości bólowe mogą się pojawić już przed pierwszym dniem cyklu i trwać nawet do tygodnia; towarzyszą im liczne inne zaburzenia, które w znacznym stopniu upośledzają codzienną aktywność.1,3

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Diagnostyka

Podstawą diagnostyki bolesnego miesiączkowania jest dokładny wywiad lekarski i badanie przedmiotowe. U dziewcząt, które jeszcze nie współżyły, można odstąpić od badania [...]

Leczenie

Należy pamiętać, że leczenie bolesnego miesiączkowania u dziewcząt powinno być rozpatrywane indywidualnie. Podczas wyboru leków trzeba uwzględnić wiek pacjentki, objawy i [...]

Zespół napięcia przedmiesiączkowego

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS – premenstrual syndrome) to stan, w którym u kobiet pojawiają się cyklicznie zaburzenia somatyczne, behawioralne i psychopatologiczne, [...]

Podsumowanie

Dysmenorrhea to ważny problem zdrowotny wpływający niekorzystnie na codzienną aktywność i jakość życia nastolatek. Dokładne występowanie bolesnego miesiączkowania jest trudne do [...]

Do góry