Selektywne ograniczenie wewnątrzmacicznego wzrastania jednego z płodów (sFGR – selective fetal growth restriction) jest powikłaniem ciąży bliźniaczej niezależnym od kosmówkowości i owodniowości. Występuje z częstością 1 na 2000 ciąż i dotyczy 12-25% ciąż jednokosmówkowych.¹ Sugeruje się, że sFGR może wynikać z nierównej lub zmniejszonej perfuzji płodowo-łożyskowej.^2,3

Wprowadzenie

Rozpoznanie sFGR zazwyczaj ustala się po raz pierwszy podczas rutynowego badania ultrasonograficznego (USG) w 20-22 tygodniu ciąży. W tym czasie można zaobserwować znaczną różnicę mas płodów. W trakcie tego badania wykonuje się rutynową biometrię obu płodów i ocenia ilość płynu owodniowego, anatomię płodów w celu wykrycia ewentualnych wad wrodzonych oraz długość szyjki macicy głowicą przezpochwową, po to by określić ryzyko porodu przedwczesnego. Należy udokumentować rozbieżność mas między płodami.^2,4

Definicja

Według definicji International Society of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology (ISUOG) mianem sFGR określa się stan, w którym szacowana masa jednego z płodów (EFW – estimated fetal weight) jest mniejsza od 10 centyla, a różnica w zakresie szacowanej masy między płodami w ciąży bliźniaczej przekracza 25%.² Warto pamiętać, że już różnica mas płodów powyżej 20% wskazuje na zwiększone ryzyko niekorzystnego przebiegu ciąży, a różnica powyżej 25% zwiększa to ryzyko 7-krotnie.⁴ W przypadku masy obu płodów poniżej 10 centyla należy je określić jako zbyt małe w stosunku do wieku ciążowego. Rozbieżność mas płodów oblicza się, dzieląc różnicę mas płodów przez masę większego płodu. Otrzymany wynik mnoży się przez 100%. Ustalenie EFW w ciąży bliźniaczej jest mniej dokładne niż w ciąży pojedynczej. Określa się ją na podstawie tych samych danych co w ciąży pojedynczej.² W ocenie mas uwzględnia się wymiary głowy, brzucha (ryc. 1) i kości udowej.^2,3

Diagnostyka i różnicowanie

Aby uchronić się przed zbyt wczesnym ustaleniem rozpoznania, warto zweryfikować wiek ciążowy na podstawie porównania terminu porodu według reguły Naegelego z terminem porodu szacowanym na podstawie badania USG z pierwszego trymestru.3 Jeśli w pier...

Selektywne ograniczenie wewnątrzmacicznego wzrastania jednego z płodów często występuje w ciąży jednokosmówkowej dwuowodniowej.2 Konieczne jest wówczas wcześniejsze wykluczenie zespołów typowych dla ciąż jednokosmówkowych: zespołu przetoczenia krw...

Na rycinie 3 przedstawiono algorytm diagnostyczny sFGR.

Klasyfikacja sFGR

Według wytycznych ISUOG oraz prac E. Gratacósa w ciąży jednokosmówkowej dwuowodniowej przypadki sFGR klasyfikuje się na podstawie przepływu końcoworozkurczowego w tętnicy pępowinowej (UA – umbilical artery) mniejszego płodu. Pomiar wykonuje się 3-...