Ekspozycja na toksyczne czynniki środowiskowe a zdrowie matek i płodów oraz zdrowie reprodukcyjne
Nathaniel Denicola MD, MSHP1
Marya G. Zlatnik MD, MMS2
Jeanne Conry MD, PhD3
- Zdrowie środowiskowe w praktyce ginekologów-położników
- Toksyczne czynniki środowiskowe a następstwa zdrowotne – wpływ substancji chemicznych, zmian klimatu i zanieczyszczeń powietrza na płodność, przebieg ciąży i rozwój płodu, występowanie zaburzeń neurorozwojowych i nowotworów
- Zalecenia towarzystw medycznych w zakresie zmniejszania ekspozycji na toksyczne czynniki środowiskowe
Zdrowie środowiskowe zajmuje wyjątkowe miejsce wśród kwestii składających się na poradnictwo dotyczące okresu okołoporodowego i zdrowia reprodukcyjnego. Gdy mowa o środowisku, poruszane tematy mogą dotyczyć zarówno tak wszechobecnych kwestii, jak powietrze, którym oddycha kobieta, jak i tak indywidualnych, jak wybierany przez nią kosmetyk; mogą one obejmować mechanizmy epigenetyczne wypracowane przez kilka pokoleń w zakresie sposobu odżywiania się (jesteśmy tym, co jadła nasza babka), a także posiłek przygotowywany dziś wieczorem albo wybór jutrzejszej zawartości butelki dziecka. Biorąc pod uwagę szeroki zakres ekspozycji pacjentek i generalny brak doświadczenia ginekologów-położników w doradzaniu im w tych kwestiach, nie jest zaskakujące, że większość lekarzy zajmujących się zdrowiem kobiet po prostu ignoruje problem środowiskowych zagrożeń zdrowotnych.
Takie podejście jest jednak krzywdzące wobec pacjentek, które potrzebują rzetelnych źródeł informacji, aby móc chronić się przed nieznanymi substancjami toksycznymi. Nieporuszanie tych tematów w ramach poradnictwa uniemożliwia podjęcie interwencji z zakresu zdrowia publicznego dotyczących tak różnych problemów zdrowotnych, jak: urodzenia przedwczesne, mała urodzeniowa masa ciała oraz zaburzenia neurorozwojowe (np. autyzm). Tym samym nie wykorzystuje się zasobów, które mogą służyć jako źródło informacji w tej szybko rozwijającej się dziedzinie. Ginekolodzy-położnicy i wszyscy lekarze zajmujący się zdrowiem kobiet powinni nabrać odpowiedniej biegłości w ocenie środowiskowych zagrożeń zdrowotnych, zmniejszaniu ekspozycji na szkodliwe czynniki oraz w rozsądnym poradnictwie klinicznym.
Krytyczne okresy rozwoju
Zanim szerzej omówimy różne rodzaje ekspozycji na czynniki środowiskowe, rozważmy rolę lekarzy opiekujących się kobietami w ochronie ciąży przed zagrożeniami. Ponieważ ciąża i okres prenatalny są najbardziej krytycznymi etapami rozwoju człowieka, każda ekspozycja na czynniki toksyczne w tym czasie może wywołać trwałe zaburzenia rozwoju mózgu i wywrzeć niekorzystny wpływ na zdolność dziecka do zrealizowania jego pełnego potencjału rozwojowego1. Co więcej, każdy lekarz zajmujący się zdrowiem kobiet ma wiele okazji do przeprowadzenia poradnictwa. Toksyczne substancje chemiczne są tak liczne, że każda ciężarna jest narażona w którymś momencie na działanie ponad 60 z nich2,3.
